សូមស្វាគមន៍!!! មកកាន់ ប្លក់ បេះដូងអ្នកសិក្សា ប្លក់នេះបង្កើតឡើងដើម្បីចែករំលែកនូវ ឯកសារ ប្រវត្តិសាស្រ្ដ មេរៀនស្រាវជ្រាវ ដើម្បីជាគន្លឹះសម្រាប់បងប្អូនប្រិយមិត្តអ្នកអាន ទទួលបាននូវចំណេះដឹង និងការបង្កើតឱ្យមានវប្បធម៌ចែករំលែក អ្នកចេះបង្រៀនអ្នកមិនសូវចេះ អ្នកមិនសូវចេះបង្រៀនអ្នកមិនចេះ ជាគន្លឹះសម្រាប់បងប្អុនដែលកំពុងតែសិក្សាដើម្បីពង្រីកចំណេះដឹងផងដែល សូមអរគុណ!!! សម្រាប់ការកាំទ្រ យើងខ្ញុំសូមសន្យាថានឹងស្វែងរកនូវអត្ថបទល្អចែកជូនបងប្អូនទស្សនាជាបន្ដទៀត.....

រឿង មហាចោរទល់ដែន (និពន្ធដោយ លោក សាង សាវាត)

នៅចន្លោះឆ្នាំ ១៩៥២ ១៩៥៦ ស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរបានផុសឡើងព្រោងព្រៀតប្រលោមលោកខ្មែរត្រូវបានគេនិយមច្រើនទៅៗតាំងពីពេលនោះមកដែរ គឺនៅសម័យនោះហើយដែលលោក សាង សាវាត បាននិពន្ធរឿងមហាចោរនៅទល់ដែន បោះពុម្ពផ្សាយជាលើកដំបូងបង្អស់នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៥។ រឿងមហាចោរនៅទល់ដែននេះលើកឡើងអំពីវីរៈភាពរបស់មេទ័ពម្នាក់ឈ្មោះ មានន្ទ កាលពីឆ្នាំ ១៨៦៥ គឺជំនាន់សៀមប៉ុនប៉ងយកទឹកដីខ្មែរ មានន្ទ ជាកូនអ្នកគ្រប់គ្រងខេត្តសិរីសោភ័ណម្នាក់ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា ព្រះកំពុត ព្រះកំពុត ដែលចូលដៃជានឹងសៀមហើយដែលកាន់អំណាចផ្តាច់ការនៅក្នុងខេត្តនោះ។ មានន្ទ ចាប់ចិត្តស្នេហាទៅលើនាង ទេវី ដែលជាកូនស្រីរបស់អ្នកស្នេហាជាតិម្នាក់ឈ្មោះ វិសេសក្លាហាន ពោលគឺសត្រូវរបស់ព្រះកំពុត ។ នៅក្នុងរាត្រីមួយបន្ទាប់ពីបានដឹងថាទេវីជាកូនស្រីបានលបលួចទៅជួបមានន្ទ វិសេស ក្លាហាន បានចាប់បង្ខំឲ្យគូរស្នេហ៍ទាំងពីររៀបការទាំងកណ្តាលរាត្រី រៀបការកូនស្រីរួចហើយវិសេសក្លាហានក៏ដាច់ខ្យល់ស្លាប់បាត់ទៅ។ មានន្ទមានប្អូនប្រុសម្នាក់ឈ្មោះកាមាដែលពូកែខាងសិល្ប៍សាស្រ្តដូចគ្នាប៉ុន្តែដែលមានចិត្តឃោរឃៅ កាមាក៏ចាប់ចិត្តប្រតិព័ត្តទៅលើរូបនាងទេវីដែរ ពេលមានន្ទចេញទៅធ្វើប្រតិបត្តិការណ៍សឹក កាមាបានទៅចែចង់នាងទេវីប៉ុន្តែពុំបានសម្រេច ទោះបីនាងទេវីមានគត៌ពោរពោះទៅហើយក្តី ក៏កាមានៅតែមកសាកល្បងបណ្តាចចំណងស្នេហារវាងនាងទេវីនឹងមានន្ទជារឿយៗដែរ។

អានបន្តរ

ទស្សនៈចំពោះរឿងផ្កាស្រពោន (និពន្ធដោយ លោក នូ ហាច )

រឿងផ្កាស្រពោនដែលទស្សនាវដ្តីប្រចាំសប្តាហ៍កម្ពុជាបោះផ្សាយជាភាគនិទាននៅឆ្នាំ ១៩៤៧ ហើយដែលត្រូវបានចង់ក្រងជាសៀវភៅប្រលោមលោកទាំងមូលនៅឆ្នាំ ១៩៤៩ ជាប្រលោមលោកមុនដំបូងបង្អស់របស់លោក នូ ហាច ។ ស្នាដៃនេះត្រូវបានក្រសួងសិក្សាធិការជាតិបញ្ចូលមកក្នុងកម្មវិធីសិក្សាអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរនៅឆ្នាំ ១៩៦០ សម្រាប់ថ្នាក់ទី៤ទំនើបនៃមធ្យមសិក្សា ។ សិក្សានុសិស្សវិទ្យាល័យនិងអនុវិទ្យាល័យស្គាល់រឿងផ្កាស្រពោននេះគ្រប់ៗគ្នាគឺជាប្រលោមលោកផ្នែកមនោសញ្ចេតនាមួយដែលគួរស្នេហ៍ពីរូបគឺប៊ុន ធឿន និងនាងវិធាវីពុំបានជួបគ្នាដូចគោលបំណងព្រោះតែម្តាយរបស់នាងវិធាវីមើលស្រាលពេកទៅលើសេចក្តីស្នេហារវាងយុវជនដ៏បរិសុទ្ធទាំងពីរនោះ ហើយចាត់ទុកបញ្ហាទ្រព្យសម្បត្តិផ្នែកសម្ភារៈថាជាបញ្ហាសំខាន់ជាង ។

អានបន្តរ

សង្ខេបរឿង ទុំទាវ (និពន្ធដោយ ភិក្ខុសោម)

-ប្រភេទ៖ អក្សរសិល្ប៍ទំនើប, ប្រលោមលោកបែបមនោសញ្ជេតនា

-ចលនា៖ ខេមរនិយម

-ឥទ្ធិពល៖ ព្រះពុទ្ធសាសនា

-សង្គមបរិយាកាស៖ ក្នុងសម័យលង្វែក
កាលកំណត់តែង ១៩១៥ (ក្នុងរជ្ជកាលសេ្តចស៊ីសុវត្ថិ)

-អ្នកនិពន្ធ៖ ភិក្ខុសោម ។

សង្ខេបរឿងដូចតទៅ ៖

នៅនៅវត្តវិហារធំ ក្នុងខេត្តបាភ្នំ មាននេនពីរអង្គ មួយអង្គនាមទុំ មួយអង្គទៀតនាមពេជ្រ ស្រឡាញ់គ្នាដូចបងប្អូន ហើយតែងនាំគ្នា ធ្វើតោកលក់ជាធម្មតា។ នេនទុំ បានទាំងរូបសម្បត្តិ បានទាំងវោហារ ទាំងសំឡេង ឯវិជ្ជាមន្តអាគមអូមអាមក៏ចេះចាំយ៉ាងស្ទាត់។ ចំណែកនេនពេជ្រក៏ពូកែខាងផ្លុំប៉ីណាស់ដែរ។ ខែរងារមកដល់ នេនទាំងពីរអផ្សុកបានបបួលគ្នា លាលោកគ្រូផ្ទុកតោកក្នុងរទេះ នាំទៅលក់ជានៅស្រុកឆ្ងាយ។ នេនដើរលក់ហូរហែ ដល់ខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ គ្រប់ទីកន្លែងដែលនេនទៅដល់ រូបសម្បត្តិនិងសំឡេងរបស់ទុំ បានទាក់ទាញប្រជាជនឲ្យចោមរោមស្រឡាញ់រាប់អាន។

អានបន្តរ

សង្ខេបរឿង កុលាបប៉ៃលិន ( ស្នាដៃរបស់ លោក ញ៉ុកថែម )

-ប្រភពរឿង៖ រឿងកុលាបប៉ៃលិន មានប្រភពកំណើតនៅលើដែនដីនៃទីក្រុងប៉ៃលិននាខេត្តបាត់ដំបង ដែលស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ រឿងកុលាបប៉ៃលិនចាប់បដិសន្ធិឡើងនៅក្នុងសម័យអាណានិគមបារាំង។

-ប្រភេទរឿង៖ អក្សរសិល្ប៍ទំនើបបែបប្រលោមលោកមនោសញ្ជេតនា

-ចលនា៖ ខេមរនិយម

-អ្នកនិពន្ធ៖ ញ៉ុក ថែម កាលបរិច្ឆេទ៖ ១៩៣៦ ឬ ១៩៤៣

ប្រធានរឿង៖ រឿងកុលាបប៉ៃលិន អ្នកនិពន្ធនិយាយពីដំណើរជីវិតរបស់ចៅចិត្រដែលពុះពារគ្រប់ឧបសគ្គដើម្បីសម្រេចគោលដៅជីវិត ជាពិសេសអ្នកនិពន្ធបង្ហាញពីការជឿជាក់ និងការមានទំនុកចិត្តលើខ្លួនឯង (អត្តាហិ អត្តនោ នាថា)។

សង្ខេបរឿងដូចតទៅ ៖

អានបន្តរ

មិនស្តាយក្រោយ មានបងជាប្តី ច្រៀងដោយៈ នៅ សៀងហៃ

បទៈ ឆ្នេរអនុស្សា ច្រៀងដោយៈ ដួង វីរៈសិទ្ធ បទថ្មីពីផលិតកម្មរាម

វប្បធម៌គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ចំនួន ៥នៅជុំវិញពិភពលោក

នេះជាហេតុផលដែលធ្វើឱ្យអ្នកចូលចិត្តធ្វើដំណើរតែងតែមិនបោះបង់នូវចំណូលចិត្តរបស់ពួកគេ ព្រោះមានវប្បធម្ម ប្រពៃណីជាច្រើនរាប់មិនអស់នៅទូទាំងពិភពលោកដែលលោកអ្នកគួរតែដឹងដើម្បីជាចំណីអារម្មណ៍ ហើយខាងក្រោមនេះគឺជាវប្បធម៌ ៥ប្រទេសប្លែកៗមិនធម្មតា

១- ហ៊ុយ - ប៉ាពួញូហ្គីណេ Huli – Papua New Guinea

ជនជាតិហូឡាគឺជាកុលសម្ព័ន្ធមួយក្នុងចំណោមកុលសម្ព័ន្ធល្បីៗនៅលើកោះប៉ាពួញូហ្គីណេដែលជាកោះមួយនៅអូសេអានីដែលមានកុលសម្ព័ន្ធប្រពៃណីរាប់រយ។ ជនជាតិ Huli គឺជាអ្នកចម្បាំងដែលមានមោទនភាពនិងគ្មានការភ័យខ្លាចដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាអ្នកតុបតែងខ្លួនវិធីប្លែកៗដោយការគូររូបមុខ និងដងខ្លួនរបស់ពួកគេជាមួយនឹងពណ៌ Ambua ពណ៌លឿងភ្លឺ (ដីឥដ្ឋពិសិដ្ឋ) និងដើមឈើក្រហម។

បុរសទាំងនោះក៏ដាក់ដំឡូងនៅក្នុងច្រមុះច្រមុះពស់នៅលើថ្ងាសចំពុះស្នែងនៅលើខ្នងរបស់ពួកគេសំបកកាណានៅជុំវិញករបស់ពួកគេនិងខ្សែក្រវ៉ាត់នៃក្រវិលដើម្បីទាក់ទាញនារី ៗ ។

២-កាហ្សាក់ស្ថាន - កាហ្សាក់ស្ថាន Kazakhs – Kazakhstan

ជនជាតិកាហ្សាក់ស្ថាន គឺជាកុលសម្ព័ន្ធពាក់កណ្តាលដែលបានធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ភ្នំនិងជ្រលងភ្នំនៃប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថានតាំងពីសតវត្សរ៍ទី ១៥ ។

ពួកគេជាកូនចៅរបស់ម៉ុងហ្គោល និងកុលសម្ព័ន្ធបន្ទាប់បន្សំដទៃទៀតនៃអាស៊ីកណ្តាលហើយនៅតែប្រកាន់ខ្ជាប់នូវប្រពៃណីដែលមានអាយុកាលរាប់សតវត្សរ៍ រួមជាមួយនឹងការថែរក្សាសត្វព្រៃព្រៃប្រពៃណីមួយក្នុងចំណោមប្រពៃណីបុរាណដ៏ល្បីល្បាញបំផុតរបស់ពួកគេគឺការបរបាញ់ជាមួយឥន្ទ្រី។ វាត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាទម្រង់ខ្ពស់បំផុតនៃសិល្បៈនិងការលះបង់។ មហោស្រពឥន្ទ្រីមាសប្រចាំឆ្នាំបានឃើញសត្វចចកកាហ្សាក់ស្ថានយកស្បែកនៅលើខ្នងសេះនិងឥន្ទ្រីមាសឡើងលើមេឃក្នុងការអបអរបេតិកភណ្ឌពិសេស។

៣-រ៉ាបារី - ឥណ្ឌា Rabari – India

ឥណ្ឌាជាទឹកដីអាថ៌កំបាំងអាថ៍កំបាំងនិងវប្បធម៌មិនគួរឱ្យជឿ។ ហើយកុលសម្ព័ន្ធមួយដែលគ្រប់គ្រងដើម្បីចាប់យកមន្តអាគមកម្រនិងអសកម្មនៃប្រទេសដ៏អស្ចារ្យនេះគឺរ៉ាបារី (ហៅម្យ៉ាងទៀតថារីរេរីឬដេយ) ។ រ៉ាបារីដែលត្រូវបានគេជឿថាបានធ្វើចំណាកស្រុកពីប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ជាងមួយសហវត្សមុននេះបានធ្វើដំណើរជុំវិញប្រទេសឥណ្ឌាខាងលិចអស់រយៈពេលជិត ១០០០ ឆ្នាំមកហើយ។

ការប៉ាក់ដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍គ្រឿងអលង្ការលង្ហិនដ៏អស្ចារ្យនិងការចាក់សាក់គឺជារឿងព្រេងនិទាន។ អស់រយៈពេលរាប់រយឆ្នាំមកហើយស្ត្រីបានតុបតែងខ្លួនប្រាណរបស់ពួកគេដោយនិមិត្តសញ្ញាវេទមន្តដែលត្រូវបានគេ

ចាត់ទុកថាជាគ្រឿងតុបតែងនិងសាសនា។ បុរសជារឿយៗស្លៀកពណ៌សជាមួយគ្រឿងអលង្ការនិងទួរប៊ីន។

៤-ឡូបា - នេប៉ាល់ Loba – Nepal

“ ព្រះរាជាណាចក្រហាមឃាត់” ពីបុរាណរបស់ Mustang ដែលជានគរបាត់បង់ទីបេគឺជាតំបន់ដាច់ស្រយាលនិងដាច់ស្រយាលនៃហិម៉ាឡៃយ៉ាយ៉ាងខ្លាំងនៅនេប៉ាល់។ វាគឺជាកន្លែងដែលលាក់ខ្លួននៅក្នុងអាថ៌ កំបាំងនិងជាផ្ទះរបស់ប្រជាជនឡូបា (ឬឡូវ៉ា) ។ ពួកគេអនុវត្តនូវទម្រង់ដំបូងនៃព្រះពុទ្ធសាសនាហើយត្រូវបានគេស្គាល់ដោយសារពិធីបុណ្យសាសនាដ៏ភ្លឺស្វាងរបស់ពួកគេ។ មហោស្រព Tiji គឺជាពិធីបុណ្យដែលមានរយៈពេលបីថ្ងៃដែលរួមមានការធ្វើពិធីសាសនាដែលគេហៅថា“ ដេញអារក្ស”។ មនុស្សជាច្រើននៅឡូបានៅតែជឿជាក់ថាពិភពលោកមានរាងសំប៉ែត។

៥-ហ្គូកូស - អាមេរិកខាងត្បូង Gaúchos – South America

ដើរឆ្លងកាត់វាលស្មៅព្រៃនៃប្រទេសអាហ្សង់ទីនប៉ារ៉ាហ្គាយអ៊ុយរូហ្គាយភាគអាគ្នេយ៍បូលីវីខាងត្បូងឈីលីនិងប្រេស៊ីលខាងត្បូងគឺជាហ្គូកូស។ អ្នកបំផ្ទុះគ្រាប់បែកទាំងនេះស្លៀកពាក់ដោយសេរីគឺជាអ្នកឃ្វាលគោរបស់អាមេរិកខាងត្បូង។ ពួកគេត្រូវបានចងភ្ជាប់ទៅនឹងសេះរបស់ពួកគេហើយលះបង់ដើម្បីដេញតាមការហៅរបស់សត្វព្រៃ(និងគោព្រៃ) ពួកគេមានភាពក្លាហានល្បីល្បាញមិនចេះនិយាយនិងល្បីល្បាញខាងរឿងព្រេងនិងប្រជាប្រិយ។ ហ្គូកូសមានអាយុកាលរាប់ពាន់ឆ្នាំហើយជាវប្បធម៌មួយដែលមានមនោសញ្ចេតនាបំផុតនៅលើពិភពលោក។