នីតិវិធីនៃការស៊ើបសួរ

សេចក្ដីផ្ដើម

ការស៊ើបសួរ គឺជាដំណាក់កាលនៃការស៊ើបសួរធ្វើឡើងដោយតុលាការ ដែលដឹកនាំនីតិវិធីដោយចៅក្រមស៊ើបសួរណាម្នាក់។ ការស៊ើបសួរនេះ គឺជាដំណើរការធ្វើឡើងដោយផ្អែកដីកាបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួរ ដែលផ្តល់ជូនចៅក្រមស៊ើបសួរ និងអាចត្រូវបានបើកប្រឆាំងនឹងបុគ្គលណាម្នាក់ ឬ ច្រើននាក់ដោយមានចង្អុលប្រាប់អត្តសញ្ញាណ ឬ ប្រឆាំងទៅលើអញ្ញាតជន។

ប្រព័ន្ធចៅក្រមស៊ើបសួរនៅកម្ពុជាពីដើមរហូតមកទល់ពេលបច្ចុប្បន្ន បានទទួលឥទ្ធិពលស្ទើរ​តែទាំង​ស្រុង​ពី​ក្រមពិភាក្សាព្រហ្មទណ្ឌបារាំងឆ្នាំ១៨០៨ និងក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌរបស់បារាំងក្រោយៗមកទៀត។

ហេតុដូចនេះហើយ ការឈ្វេង​យល់​​អំពីគោលគំនិតដើមនៃប្រព័ន្ធចៅក្រម​ស៊ើបសួររបស់កម្ពុជា ត្រូវពឹងពាក់អាស្រ័យជាសំខាន់ទៅលើវិធានគតិយុត្តរបស់បារាំង។ ក្រៅពីច្បាប់របស់បារាំង សេចក្តីសម្រេចរបស់សាលាក្តីខ្មែរក្រហមក៏ជាវិភាគទានមួយធំធេង សម្រាប់ការសិក្សាស្វែងយល់អំពីប្រព័ន្ធចៅក្រមស៊ើបសួរ បើទោះបីជាសាលាក្តីកូនកាត់មួយនេះ បានធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធ​ចៅក្រម​ស៊ើបសួរមានដំណើរមិនត្រូវគន្លងខ្លះក៏ដោយ ដោយសារវត្តមាននៃច្បាប់អន្តរជាតិ និងអ្នកច្បាប់មកពីបណ្តា​ប្រទេសដែល​មិនប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធចៅក្រមស៊ើបសួរ។ 

មាត្រា ១២១ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ​ការស៊ើបសួរត្រូវតែជាការសម្ងាត់ ។ បុគ្គលទាំងឡាយដែលចូលរួមក្នុងការស៊ើបសួរ ជាពិសេសចៅក្រម មេធាវី ក្រឡាបញ្ជី នគរបាល កងរាជអាវុធហត្ថ​ ​​មន្ដ្រីរាជការ អ្នកជំនាញ អ្នកបកប្រែ គ្រូពេទ្យ និងបុគ្គល​ ក្នុងមាត្រា ៩៥ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ បានចែងថា ការត្រួតពិនិត្យខាងផ្នែកបច្ចេកទេស ឬវិទ្យាសាស្ដ្រ ៖

ប្រសិនបើត្រូវធ្វើការពិនិត្យបច្ចេកទេស ឬវិទ្យាសាស្ដ្រដែលមិនអាចបង្អង់បាន មន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌អាចពឹងដល់បុគ្គលគ្រប់រូបដែលមានមុខជំនាញ ប្រសិនបើបុគ្គលនោះមិនទាន់បានចុះឈោះនៅក្នុងបញ្ជីអ្នកជំនាញដូចចែងនៅមាត្រា ១៦៣ បញ្ជីថ្នាក់ជាតិនៃអ្នកជំនាញ ៖

ត្រូវបានបង្កើតឱ្យមានបញ្ជីថ្នាក់ជាតិមួយនៃអ្នកជំនាញ បញ្ជីនេះត្រូវរៀបចំឡើងដោយរដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងយុត្ដិធម៌​បែបបទនេការចុះឈោះ ឬលុបឈោះចេញពីបញ្ជីត្រូវកំណត់ដោយប្រកាស ។

អ្នកជំនាញដែលត្រូវបានចុះឈោះនៅកនុងបញ្ជីថ្នាក់ជាតិ​ ត្រូវស្បថនៅមុខសាលាឧទ្ធរណភ្នំពេញស្របតាមសាសនា ឬជំនឿរបស់ខ្លួនថានឹងផ្ដល់ជំនួយដោយសោះត្រង់ ដល់ការស្វែងរកយុត្ដិធម៌ ។

អ្នកជំនាញដែលត្រូវបានចុះឈោះកនុងបញ្ជីមិនចាំបាច់ស្បថសាជាថ្មីទៀតទេ នៅពេលណាខ្លួនត្រូវបានគេចាត់តាំងឱ្យធ្វើកោសលវិច័យ ។

 ​បុគ្គលនេះត្រូវស្បថតាមសាសនា ឬជំនឿរបស់ខ្លួនថា នឹងជួយដោយភក្ដីភាពដល់តុលាការ ​និងត្រូវរក្សាការសម្ងាត់នៃវិជ្ជាជីវៈ ។

ប៉ុនែ្ដ ការគោរពនវូ ការសម្ងាត់វិជ្ជាជិវៈ មិនអាចជាឧបសគ្គ​ដល់ការប្រើសិទ្ធិនៃការការពារខ្លួនឡើយ ។

ម៉្យាងទៀត​ព្រះរាជអាជ្ញាអាចធ្វើសេចក្ដីថ្លែងការណជាសាធារណៈ កាលណាខ្លួនយល់ឃើញថាព័ត៌មានដែលផ្សព្វផ្សាយពីរឿងណាមួយនោះ ជាព័ត៌មានមិនពិត ។​ការបពំានលើការសម្ងាត់នៃការស៊ើបសួរ គឺជាបទល្មើស ដែលត្រូវផ្ដន្ទាទោស​​តាមច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌជាធរមាន ។

នីតិវិធីនៃការស៊ើបសួរ

មេរៀនទី១

      I.            ការបើកការស៊ើបសួរ

ការស៊ើបសួរត្រូវតែធ្វើដោយខានមិនបានចំពោះបទឧក្រិដ្ឋ ។ ចំពោះបទមជ្ឈិម ការស៊ើបសួរអាចធ្វើក៏បាន ឬមិនធ្វើក៏បាន[1]​។

១.១ សមត្ថកិច្ចដែនដី

ចៅក្រមដែលមានសមត្ថកិច្ចគឺ

-ចៅក្រមស៊ើបសួរនាទីកន្លែងបទលើស

-ចៅក្រមស៊ើបសួរនាទីលំនៅឋាន ឬទីសំណាក់របស់បុគ្គលដែលសង័្សយថា បានប្រព្រឹតតបទលើស។

-ចៅក្រមស៊ើបសួរនាទីកន្លែងចាប់ខ្លួនបុគ្គលដែលសង្ស័យថា បានប្រព្រឹតតបទលើស ។

ក្នុងករណីដែលមានទំនាស់រវាងចៅក្រមស៊ើបសួរច្រើនរូប នៅសាលាដំបូងខុសៗគ្នា ហើយទទួលបណ្ដឹងទាំងអស់គ្នា អំពីរឿងព្រហ្មទណ្ឌតែមួយដូចគនា ទំនាស់នេះត្រូវបញ្ជូនទៅប្រធានសភាស៊ើបសួរដើម្បីសម្រេច ។

វិវាទសមត្ថកិច្ចដែនដី រវាងសភាស៊ើបសួរច្រើនត្រូវសម្រេចដោយប្រធានតុលាការកំពូល ។ ការសម្រេចនេះបិទផ្លូវតវ៉ា[2] ។

១.២ ដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួរ

ការស៊ើបសួរត្រូវបានបើកដោយដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួររបស់ព្រះរាជអាជ្ញា ដោយអនុលោមតាមមាត្រា ៤៤ (ការបើកការស៊ើបសួរ) នៃក្រមនេះ ។

ការស៊ើបសួរអាចបើកប្រឆាំងនឹងបុគ្គលម្នាក់ ឬច្រើននាក់ ដោយមានចង្អុលប្រាប់ឈោះនៅក្នុងដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួរ ឬប្រឆាំងនឹងអញ្ញាតជន ដោយអនុលោមតាមវាក្យខ័ណ្ឌទី២ នៃមាត្រា៤៤ (ការបើកការស៊ើបសួរ) នៃក្រមនេះ ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរមិនអាចបំពេញកិច្ចស៊ើបសួរណាមួយបាន ដោយនាដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួររបស់ព្រះរាជអាជ្ញាទេ ។ កាលបើចៅក្រមស៊ើបសួរទទួលពាក្យប្ដឹង ដោយមានការតាំងខ្លួនជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវធ្វើតាមនីតិវិធីដូចដែលមានចែងនៅមាត្រា ១៣៩ (ការបញ្ជូនបណ្ដឹងទៅព្រះរាជអាជ្ញា​)​និងមាត្រា ១៤០ (ការបង់ប្រាក់តម្កល់ទុក) នៃក្រមនេះ ។

កាលណាទទួលពាក្យប្ដឹងសាមញ្ញ ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវបញ្ជូនពាក្យប្ដឹងនោះទៅព្រះរាជអាជ្ញា[3] ។

១.៣ វិសាលភាពនៃការប្ដឹង

ចៅក្រមស៊ើបសួរទទួលបណ្ដឹងអំពីអង្គហេតុ ដែលមាននៅក្នុងដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួររបស់ព្រះរាជអាជ្ញា ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវស៊ើបសួរតែអំពីអង្គហេតុនោះប៉ុណ្ណោះ ។ ប្រសិនបើមានលេចអង្គហេតុដែលអាចជាបទលើសព្រហ្មទណ្ឌនៅក្នុងពេលស៊ើបសួរចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវជូនព័ត៌មានអំពីអង្គហេតុនេះទៅព្រះរាជអាជ្ញា ។ ព្រះរាជអាជ្ញាអាចប្ដឹងសុំឱ្យ

ចៅក្រមស៊ើបសួរធ្វើការស៊ើបសួរអំពីអងហេតុនេះ តាមដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួរបន្ថែម ។ បើដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួរបន្ថែមទេ ចៅក្រមស៊ើបសួរនាអំណាចស៊ើបសួរអំពីអង្គហេតុនោះទ្បើយ ។

ប៉ុន្ដែ ចៅក្រមស៊ើបសួរមិនចាំបាច់សុំដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួរបន្ថែមទេ ប្រសិនបើអង្គហេតុនោះជាស្ថានទម្ងន់ទោសទៅលើអង្គហេតុ ដែលចែងនៅក្នុងដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួរដំបូង[4] ។

១.៤ ជំនួយរបស់ក្រឡាបញ្ជី

ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវមានក្រឡាបញ្ជីម្នាក់អមជានិច្ច ។ ក្នុងករណីណាក៏ដោយក្រឡាបញ្ជីមិនអាចបំពេញកិច្ចដែលជាសមត្ថកិច្ចរបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរបានទេ ។

សំណុំរឿងស៊ើបសួរត្រូវរក្សាទុកដោយក្រឡាបញ្ជី ។ ក្រឡាបញ្ជីចម្លងលិខិតនីមួយៗ នៃសំណុំរឿងតាមលទ្ធភាពដែលអាចធ្វើបាន ។ លិខិតចម្លងនេះត្រូវតែបញ្ជាក់ថា ត្រឹមត្រូវតាមលិខិតដើមដោយក្រឡាបញ្ជី ។ សេចក្ដីចម្លងត្រូវរៀបចំទុកនៅក្នុងសំណុំរឿងបង្ការទុក ។ គ្រប់លិខិតនៃសំណុំរឿង ត្រូវតែបង់លេខដោយក្រឡាបញ្ជីតាមលំដាប់នៃកាលប្បវត្ដិ ។

សំណុំរឿង និងសំណុំលិខិតដែលបង្ការទុកត្រូវតម្កល់ទុកនៅការិយាល័យក្រឡាបញ្ជី នៅមន្ទីរចៅក្រមស៊ើបសួរ ឬនៅក្នុងបន្ទប់ណាមួយនៃតុលាការដែលមានលក្ខខណ្ឌសន្ដិសុខគ្រប់គ្រាន់ ។ មេធាវី ឬលេខាធិការរបស់មេធាវី ត្រូវបានអនុញ្ញាតដោយចៅក្រមស៊ើបសួរឱ្យធ្វើការថតចម្លងដោយខ្លួនជាអ្នកចេញសោហ៊ុយ និងក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់ក្រឡាបញ្ជី ។

១.៥ ការចុះដល់ទីកន្លែងដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ និងក្រឡាបញ្ជី

ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចចុះដល់ទីកន្លែងជាមួយក្រឡាបញ្ជីរបស់ខ្លួន​​​ នៅលើវិសាលភាពនៃសមត្ថកិច្ចដែនដីនៃតុលាការជាន់ដំបូង ដើម្បីបំពេញកិច្ចស៊ើបសួរដែលខ្លួនយល់ឃើញថា មានប្រយោជន៍ ជាអាទិ៍ការពិនិត្យសម្ភារៈ ការឆែកឆេរ និងការចាប់យកវត្ថុតាង ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវជូនដំណឹងទៅព្រះរាជអាជ្ញាអំពីការចុះទៅពិនិត្យនេះ[5] ។

១.៦ ដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួស

ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចសុំឱ្យចៅក្រមផ្សេង ឬមន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ ឬអង្គភាពនគរបាលយុត្ដិធម៌បំពេញកិច្ចខ្លះតាមដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួស នៅក្នុងលក្ខខណ្ឌដែលមានចែងនៅមាត្រា ១៧៣ (ដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួស)​ដល់​​​មាត្រា ១៨៤ (កំណត់ហេតុកសាងដោយមន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌) នៃក្រមនេះ[6] ។

   II.            ការស្នើសុំឱ្យបំពេញកិច្ចដោយព្រះរាជអាជ្ញា

នៅគ្រប់ពេលវេលានៃការស៊ើបសួរ ព្រះរាជអាជ្ញាអាចសុំឱ្យចៅក្រមស៊ើបសួរធ្វើកិច្ចស៊ើបសួរណាមួយដែលខ្លួនយល់ឃើញថា មានប្រយោជន៍ ។ ប្រសិនបើចៅក្រមស៊ើបសួរ មិនព្រមធ្វើតាមសេចក្ដីសន្និដ្ឋានរបស់ព្រះរាជអាជ្ញាទេនោះ ចៅក្រមរូបនេះត្រូវចេញដីកាបដិសេធនៅក្នុងរយៈពេល ១៥ (ដប់ប្រាំ) ថ្ងៃ ។ ដីកានេះត្រូវមានសំអាងហេតុហើយ​​​​​ត្រូវតែជូនដំណឹងដល់ព្រះរាជអាជ្ញាក្នុងថិរវេលាយ៉ាងឆាប់បំផុត ។​ ប្រសិនបើចៅក្រមស៊ើបសួរមិនបានសម្រេចក្នុងរយៈ​​​​​ពេល ១៥ (ដប់ប្រាំ) ថ្ងៃទេ ព្រះរាជអាជ្ញាអាចប្ដឹងដោយផ្ទាល់តាមរយៈពាក្យសុំ ទៅសភាស៊ើបសួរដែលសម្រេចជំនួសចៅក្រមស៊ើបសួរ[7] ។

២.១ ការស្នើសុំឱ្យបំពេញកិច្ចដោយជនត្រូវចោទ​

នៅគ្រប់ពេលវេលានៃការស៊ើបសួរ ជនត្រូវចោទអាចសុំឱ្យចៅក្រមស៊ើបសួរធ្វើការសួរចម្លើយខ្លួន ស្ដាប់ចម្លើយដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ឬសាក្សី សួរតទល់គ្នា ឬចុះទៅដល់ទីកន្លែង ។ ពាក្យសុំត្រូវធ្វើជាលាយលក្ខណអក្សរ និងត្រូវមានសំអាងហេតុ ។

-ប្រសិនបើចៅក្រមស៊ើបសួរមិនព្រមធ្វើតាមពាក្យសុំនេះទេ ចៅក្រមរូបនេះត្រូវចេញដីកាបដិសេធនៅក្នុងថិរវេលា ១ (មួយ) ខែ បន្ទាប់ពីពេលទទួលពាក្យសុំ ។ ដីកានេះត្រូវតែមានសំអាងហេតុ និងត្រូវជូនដំណឹងជាបន្ទាន់ដល់ព្រះរាជអាជ្ញា និងដល់ជនត្រូវចោទ ។

-ប្រសិនបើចៅក្រមស៊ើបសួរមិនបានសម្រេចក្នុងថិរវេលា ១(មួយ) ខែទេ ជនត្រូវចោទអាចប្ដឹងដោយផ្ទាល់តាម​រយៈពាក្យសុំដល់សភាស៊ើបសួរដែលសម្រេចជំនួសចៅក្រមស៊ើបសួរ​[8] ។

២.២ ការស្នើសុំឱ្យបំពេញកិច្ចដោយដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី

នៅគ្រប់ពេលវេលានៃការស៊ើបសួរ ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីអាចសុំដល់ចៅក្រមស៊ើបសួរ ឱ្យស្ដាប់ចម្លើយខ្លួន ​ស្ដាប់​ចម្លើយសាក្សី សួរចម្លើយជនត្រូវចោទ សួរតទល់គ្នា ឬចុះទៅទីកន្លែអ ។ ពាក្យសុំ​ត្រូវធ្វើជាលាយលក្ខណអក្សរ​និងមានសំអាងហេតុ ។

-ប្រសិនបើចៅក្រមស៊ើបសួរមិនព្រមធ្វើតាមពាក្យសុំនេះទេ ចៅក្រមរូបនេះ ត្រូវចេញដីកាបដិសេធក្នុងថិរវេលា​ ១ (មួយ) ខែ ក្រោយពេលទទួលពាក្យសុំ ។ ដីកានេះត្រូវតែមានសំអាងហេតុហើយត្រូវជូនដំណឹងជាបន្ទាន់ដល់ព្រះរាជ​​អាជ្ញា និងដល់ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ។

-ប្រសិនបើចៅក្រមស៊ើបសួរមិនបានសម្រេចក្នុងថិរវេលា ១(មួយ) ខែទេ ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីអាចប្ដឹងដោយ​​​​​​​​ផ្ទាល់តាមរយៈពាក្យសុំ ដល់សភាស៊ើបសួរ ដែលសម្រេចជំនួសចៅក្រមស៊ើបសួរ[9] ។

-ជនរងគ្រោះនៃបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិម​ អាច​ដាក់​ពាក្យប្ដឹងជូនចៅក្រមស៊ើបសួរមានសមត្ថកិច្ចដោយមានការតាំងខ្លួនជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ។ ពាក្យបឹ្ដងអាចដាក់ក្នុងនាមជនរងគ្រោះដោយមេធាវី^[10] ។

២.៣ ការបញ្ជូនបណ្ដឹងទៅព្រះរាជអាជ្ញា

ចៅក្រមស៊ើបសួរធ្វើការកត់សំគាល់នូវការដាក់ពាក្យប្ដឹង​ដោយមានការតាំងខ្លួនជា ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីតាមដីកា ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរបញ្ជូនបណ្ដឹងនេះទៅព្រះរាជអាជ្ញា ។​ ក្រោយពីបាន​ឃើញពាក្យប្ដឹងដោយមានការតាំងខ្លួនជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ព្រះរាជអាជ្ញាត្រូវប្ដឹងទៅចៅក្រមស៊ើបសួរ តាមដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួរ ។ 

-ដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួរនេះ អាចធ្វើប្រឆាំងនឹងអញ្ញាតជន ទោះបីជាបណ្ដឹងដោយមានការតាំងខ្លួនជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ចោទទៅលើឈោះបុគលមនាក់ ឬច្រើននាក់ក៏ដោយ ។

-ព្រះរាជអាជ្ញាអាចសុំដល់ចៅក្រមស៊ើបសួរកុំឱ្យស៊ើបសួរ ប្រសិនបើបណ្ដឹងអាជ្ញាត្រូវបានផុតរលត់ ឬប្រសិន​បើ​ អំពើនោះមិនមែនជាបទលើសព្រហ្មទណ្ឌទេ ។

-ក្នុងករណីដែលចៅក្រមស៊ើបសួរសម្រេចមិនស៊ើបសួរ ចៅក្រមរូបនេះត្រូវចេញដីកាសម្រេចដោយមានសំអាង​​​ហេតុ ដែលត្រូវជូនដំណឹងជាបន្ទាន់ដល់ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ។

-ក្នុងករណីដែលចៅក្រមស៊ើបសួរនៅតែសម្រេចស៊ើបសួរ ចៅក្រមរូបនេះត្រូវចេញដីកាសម្រេចដោយមានសំអាងហេតុ ហើយត្រូវជូនដំណឹងជាបន្ទាន់ដល់ព្រះរាជអាជ្ញា[11] ។

២.៥ ការបង់ប្រាក់តម្កល់ទុក

ដោយផ្អែកទៅលើធនធាននៃដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី និងទៅលើការលំបាកនៃរឿង​​ដែលអាចមើលឃើញជាមុន ចៅក្រមស៊ើបសួរកំណត់តាមដីកាសម្រេចនូវចំនួនទឹកប្រាក់ដែលដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេ​ណីត្រូវបង់ ព្រមទាំងរយៈពេលដែលត្រូវបង់ប្រាក់នេះផង ។

-ប្រសិនបើដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ពុំមានលទ្ធភាពអាចបង់ប្រាក់តម្កល់ទុកបានទេ ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចលើកលែងមិនឱ្យបង់ប្រាក់នេះបាន ។ ដីកានេះត្រូវជូនដំណឹងជាបន្ទាន់ដល់ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ។

-ក្នុងករណីដែលមានការបង់ប្រាក់តម្កល់ទុក ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីទទួលបង្កាន់ដៃដែលមានចុះហត្ថលេខាដោយ​ប្រធានតុលាការ ព្រះរាជអាជ្ញា និងក្រឡាបញ្ជី ។

-ប្រសិនបើប្រាក់តម្កល់ទុក មិនត្រូវបានបង់នៅក្នុងរយៈពេល ដែលកំណត់ដោយចៅក្រមស៊ើបសួរទេ ពាក្យប្ដឹងដោយមានការតាំងខ្លួនជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ត្រូវប្រកាសថាមិនអាចទទួលបានដោយចៅក្រមស៊ើសួរ ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរនេះ សម្រេចតាមដីកាដែលត្រូវជូនដំណឹងជាបន្ទាន់ដល់ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ។

-ប្រាក់តម្កល់ទុកត្រូវបង្វិលទៅសាមីខ្លួននៅពេលបញ្ចប់នីតិវិធី លើកលែងតែត្រូវអនុវត្ដបទប្បញ្ញត្ដិនៃមាត្រា​ ១៤១​ (បណ្ដឹងដោយបពំាន ឬបណឹ្ដងដោយអសូ បន្លា យពេលវេលា)នៃក្រមនេះ ។

-ប្រាក់តម្កល់ទុក ត្រូវតម្កល់ទុកនៅក្នុងគណនីពិសេស ដែលបើកនៅក្នុងធនាគារ ឬរក្សាទុកនៅក្នុងទីកន្លែងដែលមានការធានាសន្ដិសុខយ៉ាងរឹងមាំ ។ ទីកន្លែងនេះត្រូវបានជ្រើសរើសតាមការព្រមព្រៀងគ្នារបស់ប្រធានតុលាការ និងព្រះរាជអាជ្ញា ។

III.            ការសួរចម្លើយជនត្រូវចោទ

៣.១​ វត្ដមានរបស់មេធាវីក្នុងពេលសួរចម្លើយ

-កាលណាជនត្រូវចោទមានមេធាវីអម ចៅក្រមស៊ើបសួរ ត្រូវកោះហៅមេធាវីយ៉ាងតិចបំផុត​​​​​​​​៥(ប្រាំ) ថ្ងៃមុន​ការ​​សួរចម្លើយ ។ ក្នុងថិរវេលានេះ មេធាវីអាចពិនិត្យមើលសំណុំរឿងនៃនីតិវិធី ។

-ជនត្រូវចោទអាចត្រូវសួរចម្លើយបានតែនៅចំពោះមុខមេធាវីរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ ។ ប៉ុន្ដែ ប្រសិនបើមេធាវីដែលត្រូវបានកោះហៅយ៉ាងត្រឹមត្រូវហើយ មិនចូលបង្ហាញខ្លួននៅថ្ងៃ និងម៉ោងកំណត់ទេ

-ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចសួរចម្លើយជនត្រូវចោទ ដោយនាវតតមានរបស់មេធាវី ។ និទ្ទេសស្ដីអំពីអវត្ដមាននេះត្រូវចុះនៅក្នុងកំណត់ហេតុសួរចម្លើយជនត្រូវចោទ ។

-ក្នុងករណីពិសេស ចៅក្រមស៊ើបសួរ អាចសួរចម្លើយជនត្រូវចោទ ដោយមិនបាច់កោះហៅមេធាវី ប្រសិនបើជនត្រូវចោទបោះបង់ចោលយ៉ាងជាក់លាក់នូវវត្ដមានរបស់មេធាវីខ្លួន ។ ការបោះបង់ចោលនេះត្រូវចុះនៅក្នុងកំណត់​ហេតុមួយផ្សេងពីកំណត់ហេតុសួរចម្លើយ និងត្រូវចុះហត្ថលេខាដោយជនត្រូវចោទ ។

-ក្នុងករណីបន្ទាន់ ចៅក្រមស៊ើបសួរ ក៏អាចធ្វើការសួរចម្លើយដោយមិនបាច់កោះហៅមេធាវីបានដែរ ។ ភាពបន្ទាន់​នេះត្រូវតែបណ្ដាលមកពីគ្រោះថ្នាក់ដល់ស្លាប់ ឬបណ្ដាលមកពីការភ័យខ្លាចបាត់បង់តម្រុយនៃភស្ដុតាង​ ។  ប្រភេទ​នៃភាព​បន្ទាន់ ត្រូវតែចុះនិទ្ទេសនៅក្នុងកំណត់ហេតុ ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរ អាចហៅរកអ្នកបកប្រែដូចបានចែងនៅក្នុងមាត្រា ១៤៤ (ជំនួយរបស់អ្នកបកប្រែ) នៃក្រមនេះ[12] ។

ក. ការពិភាក្សាដេញដោល

បទប្បញ្ញត្ដិនៃមាត្រា ១៤៥ (វត្ដមានរបស់មេធាវីក្នុងពេលសួរចម្លើយ) និងមាត្រា ១៤៦​ (សំណួរដោយមានការ​​​អនុញ្ញាតរបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ) នៃក្រមនេះ ត្រូវយកមកអនុវត្ដក្នុងករណីសួរចម្លើយតទល់ជនត្រូវចោទ[13] ។

ខ. រយៈពេលអប្បបរមាសម្រាប់ការសួរចម្លើយ

កាលណាថិរវេលា ៤ (បួន) ខែ បានកន្លងផុតទៅ ចាប់ពីពេលសួរចម្លើយនៅពេលបង្ហាញខ្លួនលើកដំបូង ជនត្រូវចោទមិនត្រូវបានសួរចម្លើយ ឬសួរតទល់ទេ ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវតែទទួលចម្លើយ ប្រសិនបើជនត្រូវចោទបានស្នើសុំ បើចៅក្រមស៊ើបសួរមិនព្រមកោះហៅជនត្រូវចោទក្នុងថិរវេលា ១ (មួយ) ខែ បន្ទាប់ពីការសុំទេ នោះជនត្រូវចោទអាចប្ដឹងផ្ទាល់ទៅសភាស៊ើបសួរដែលទទួលចម្លើយនេះដោយខ្លួនឯង ។ បន្ទាប់មកកំណត់ហេតុត្រូវបញ្ជូនទៅចៅក្រមស៊ើបសួរ[14] ។

គ. សិទ្ធិការពារខ្លួនរបស់ជនត្រូវចោទ

មេធាវីរបស់ជនត្រូវចោទដែលជាប់ឃុំ អាចប្រាស្រយទាក់ទងដោយសេរីជាមួយកូនក្ដីរបស់ខ្លួននៅក្នុងពន្ធនា​គារ​ ឬនៅក្នុងមណ្ឌលឃុំខ្លួន ។ ការសន្ទនារវាងមេធាវី និងជនត្រូវចោទមិនអាចត្រូវគេស្ដាប់ ឬថតបានទេ ។ មេធាវីអាចអានលិខិតនៃ សំណុំរឿងឱ្យកូនក្ដីខ្លួនស្ដាប់ ។ ផ្ទុយទៅវិញមេធាវីមិនអាចឱ្យលិខិតថតចម្លងពីលិខិតនៃសំណុំរឿង ដល់កូនក្ដីរបស់ខ្លួនបានឡើយ[15] ។

៣.២ ការស្ដាប់ចម្លើយដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី

ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីអាចត្រូវបានអមដោយមេធាវី ។ ក្នុងករណីនេះ ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវកោះហៅមេធាវីរបស់​​​​ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីយ៉ាងតិចបំផុត៥ (ប្រាំ) ថ្ងៃ មុនការស្ដាប់ចម្លើយ ។ នៅក្នុងថិរវេលានេះ មេធាវីអាចពិនិត្យ

សំណុំរឿងនៃនីតិវិធីបាន ។

ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី អាចត្រូវបានគេស្ដាប់ចម្លើយតែនៅចំពោះមុខមេធាវីរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ ។ ប៉ុន្ដែប្រសិនបើមេធាវីដែលត្រូវបានកោះហៅយ៉ាងត្រឹមត្រូវ ហើយមិនចូលមកបង្ហាញខ្លួននៅថ្ងៃ និងម៉ោងតាមកំណត់ទេ ចៅក្រមស៊ើប​សួរអាចស្ដាប់ចម្លើយដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ដោយអវត្តមានរបស់មេធាវី ។ និទ្ទេសស្ដីពីអវត្ដមាន ត្រូវចុះនៅក្នុងកំណត់ហេតុស្ដាប់ចម្លើយ ។

ក្នុងករណីពិសេស ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចស្ដាប់ចម្លើយដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីបាន ដោយមិនបាច់កោះហៅមេធាវី ប្រសិនបើដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីបោះបង់ចោល យ៉ាងជាក់លាក់នូវវត្ដមានមេធាវីរបស់ខ្លួន ។ ការបោះបង់ចោល​​​នេះ ត្រូវចុះនិទ្ទេសនៅក្នុងកំណត់ហេតុមួយដោយឡែក ពីកំណត់ហេតុស្ដាប់ចម្លើយដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី និងត្រូវចុះហត្ថលេខាដោយដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ។

ក្នុងករណីបន្ទាន់ចៅក្រមស៊ើបសួរក៏អាចស្ដាប់ចម្លើយដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ដោយមិនចាំបាច់កោះហៅមេធាវីបានដែរ ។ ភាពបន្ទាន់នេះ ត្រូវបណ្ដាលមកពីគ្រោះថ្នាក់ដល់ស្លាប់ ឬបណ្ដាលមកពីភ័យខ្លាចបាត់បង់តម្រុយភស្ដុតាង ។ ប្រភេទនៃភាពបន្ទាន់ត្រូវតែចុះនិទ្ទេសនៅក្នុងកំណត់ហេតុ ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរ អាចហៅរកអ្នកបកប្រែបានដូចបានចែងនៅមាត្រា ១៤៤ (ជំនួយរបស់អ្នកបកប្រែ) នៃក្រមនេះ[16] ។

- ការពិភាក្សាដេញដោល ឬការសួរតទល់ តាមបទប្បញ្ញត្ដិនៃមាត្រា ១៥០ (ការស្ដាប់ចម្លើយរបស់ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី) និងមាត្រា ១៥១ (សំណួរដោយមាន​​ការអនុញ្ញាតរបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ) នៃក្រមនេះ ត្រូវយកមកអនុវត្ដនៅក្នុងករណីសួរតទល់ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេ​ណី​[17] ។

៣.៣ ការស្ដាប់ចម្លើយសាក្សី

-ចៅក្រមស៊ើបសួរ អាចស្ដាប់ចមើយ្ល បុគ្គលគ្រប់រូប ដែលចម្លើយនោះអាចមានប្រយោជននៅក្នុងការសំដែងឱ្យឃើញការពិត ។

-ចៅក្រមស៊ើបសួរស្ដាប់ចម្លើយសាក្សីដាច់ពីគ្នា ដោយនាវតតមានជនត្រូវចោទ និងដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី​ ។ ​ចៅ​ក្រមស៊ើបសួរក៏អាចសួរតទល់គ្នារវាងជនត្រូវចោទ ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី និងសាក្សីផងបានដែរ ។

-បុគ្គលគ្រប់រូប ដែលត្រូវបានចៅក្រមស៊ើបសួរកោះហៅក្នុង ឋានៈជាសាក្សី ត្រូវតែមកបង្ហាញខ្លួន ។ ក្នុងករណីរឹងទទឹង ចៅក្រមស៊ើបសួរ អាចសុំឱ្យកងកម្លាំងសាធារណៈ បង្ខំសាក្សីនេះឱ្យចូលមកបង្ហាញខ្លួនបាន។ ចៅក្រមស៊ើប​​​សួរចេញបញ្ជាឱ្យចូលមកបង្ហាញខ្លួន ។ 

-បញ្ជានេះត្រូវមានអត្ដសញ្ញាណរបស់សាក្សី​ ហើយត្រូវចុះកាលបរិច្ឆេទ​ និង​ចុះ​ហត្ថលេខាដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ និងមានបោះត្រាផង[18] ។

-សាក្សីដែលអនុញ្ញាតឱ្យរួចពីសម្បថ​ត្រូវបានស្ដាប់ចម្លើយដោយមិនចាំបាច់ធ្វើសម្បថ ចំពោះសាក្សីដូចតទៅនេះ

១-ឪពុក ម្ដាយ និងបុព្វជនគ្រប់រូបរបស់ជនត្រូវចោទ ។

២-កូនប្រុស កូនស្រី និងបច្ឆាជនគ្រប់រូបផ្សេងទៀតរបស់ជនត្រូវចោទ ។

៣-បង ប្អូនប្រុស ស្រីរបស់ជនត្រូវចោទ ។

៤-បង ប្អូនថ្លៃប្រុស ស្រីរបស់ជនត្រូវចោទ ។

៥-ប្ដី ឬប្រពន្ធរបស់ជនត្រូវចោទ ទោះបីបានលែងលះគ្នាហើយក៏ដោយ ។

៦-កុមារអាយុតិចជាង ១៤ ឆ្នាំ[19] ។

IV.            ការឆែកឆេរ និងការចាប់យកវត្ថុតាង

៤.១ វិធានអនុវត្ដចំពោះការឆែកឆេរ

ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចធ្វើការឆែកឆេរបាន ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវឆែកឆេរនៅចំពោះមុខអ្នកកាន់កាប់ទីកន្លែង​  ឬបើនាអនកកាន់កាប់ទេត្រូវធ្វើនៅចំពោះមុខសាក្សី ២ (ពីរ) នាក់ ដែលខ្លួនចាត់តាំង ។ សាក្សីមិនអាចជានគរបាល​ឬជាកងរាជអាវុធហត្ថ ដែលជាកងកម្លាំងរួមប្រតិបត្ដិការក្នុងការឆែកឆេរនោះបានទ្បើយ ។

-ចៅក្រមស៊ើបសួរមិនអាចផ្ដើមឆែកឆេរមុនម៉ោង ៦ (ប្រាំមួយ) ព្រឹក និងក្រោយម៉ោង ១៨ (ដប់ប្រាំបី) ល្ងាចបានទេ លើកលែងតែ

-ក្នុងករណីឆែកឆេរនៅទីកន្លែងដែលបើកចំហដល់សាធារណជន

-ក្នុងករណីឆែកឆេរនៅគ្រប់ទីកន្លែងដែលផលិត រក្សាទុក ជួញដូរ ចែកចាយ ឬប្រើប្រាស់គ្រឿងញ្ញៀន ។

-ការឆែកឆេរនៅក្នុងការិយាល័យមេធាវី ត្រូវធ្វើនៅចំពោះមុខប្រធានគណៈមេធាវី ឬប្រតិភូរបស់ប្រធានគណៈមេធាវីនោះ ។

-ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវធ្វើកំណត់ហេតុ ស្ដីពីការឆែកឆេរដោយមានចុះហត្ថលេខារបស់ខ្លួន និងក្រឡាបញ្ជី រួមជាមួយអ្នកកាន់កាប់ទីកន្លែង ឬសាក្សី ២ (ពីរ) នាក់ ។

-កំណត់ហេតុត្រូវចុះនិទ្ទេស អំពីអត្ដសញ្ញាណរបស់អ្នកកាន់កាប់ទីកន្លែង ឬសាក្សីនីមួយៗ ។

-កាលបើការឆែកឆេរប្រព្រឹត្ដទៅនៅក្នុងការិយាល័យមេធាវី កំណត់ហេតុត្រូវចុះនិទ្ទេសអំពីវត្ដមានរបស់ប្រធានគណៈមេធាវី ឬរបស់ប្រតិភូនៃប្រធានគណៈមេធាវីនេះ[20] ។

៤.២ ការបិទស្លាកបោះត្រាលើវត្ថុតាង

ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចចាប់យកវត្ថុតាង ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវតែបិទស្លាកបោះត្រាលើវត្ថុតាង ។ ក្រោយពីបាន​​​បង្ហាញវត្ថុដែលចាប់ដល់អ្នកកាន់កាប់ទីកន្លែង ឬដល់សាក្សីទាំង ២(ពីរ) នាក់រួចមក ចៅក្រមស៊ើបសួរធ្វើកំណត់​​ហេតុស្ដីពីការចាប់ ដែលរួមមានបញ្ជីសារពើភ័ណ្ឌនៃវត្ថុដែលចាប់យក ។ កំណត់ហេតុស្ដីពីការចាប់នេះ ត្រូវមានចុះហត្ថលេខារបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ និងក្រឡាបញ្ជី រួមជាមួយអ្នកកាន់កាប់ទីកន្លែង ឬសាក្សី ២ (ពីរ) នាក់ ។ ​កំណត់​ហេតុត្រូវមានចុះនិទ្ទេសអំពីអត្ដសញ្ញាណនៃអ្នកកាន់កាប់ទីកន្លែង ឬសាក្សីនីមួយៗ[21] ។

៤.៣ ការប្រគល់វត្ថុដែលចាប់យក ឱ្យទៅម្ចាស់ដើមវិញដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ

នៅពេលដែលមិនទាន់ចេញដីកាដំណោះស្រាយរឿងនៅឡើយទេ ចៅក្រមស៊ើបសួរមានសមត្ថកិច្ចប្រគល់សងទៅម្ចាស់ដើមវិញនូវវត្ថុដែលចាប់បាន កាលណាកមសិទ្ធិនេះនាការជំទាស់អ្វីប្រាកដប្រជាទេ ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរសម្រេចតាមដីកាដែលមានសំអាងហេតុ ក្រោយពីបានទទួលមតិពីព្រះរាជអាជ្ញា ។ ដីកាសម្រេចត្រូវ ឱ្យដំណឹងជាបន្ទាន់ដល់អ្នកប្ដឹង និងមេធាវីនៃអ្នកប្ដឹងប្រសិនបើមាន ។ មិនគួរប្រគល់សងទៅឱ្យអ្នកប្ដឹងសុំទេ កាលណាវិធានការវិធានការនេះ អាចបង្កជាឧបសគ្គដល់ការសំដែងឱ្យឃើញការពិត ។វត្ថុដែលមានគ្រោះថ្នាក់ដល់បុគ្គល ឬទ្រព្យ​សម្បត្ដិដូចជាអាវុធ ឬជាតិផ្ទុះ ព្រមទាំងវត្ថុដែលការកាន់កាប់មិនស្របច្បាប់ មិនអាចត្រូវប្រគល់សងទៅឱ្យសាមីខ្លួនបានទេ ។ វត្ថុទាំងនេះត្រូវរឹបអូសជាកមសិទ្ធិរបស់រដ្ឋ[22] ។

   V.            កោសលវិច័យ

៥.១ ភាពចាំបាច់នៃការធ្វើកោសលវិច័យ

នៅក្នុងករណីដែលមានបញ្ហាបច្ចេកទេសចោទឡើង ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចបង្គាប់ឱ្យធ្វើកោសលវិច័យដោយឯក​ឯង ឬតាមពាក្យសុំរបស់ព្រះរាជអាជ្ញា របស់ជនត្រូវចោទ ឬដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីកាលណាចៅក្រមស៊ើបសួរបដិសេធ​មិន​​​​​ព្រមធ្វើតាមពាក្យសុំធ្វើកោសលវិច័យទេ ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវសម្រេចតាមដីកាដោយមានសំអាងហេតុ ​ដីកាត្រូវសម្រេច​ក្នុងរយៈពេល ៥ (ប្រាំ) ថ្ងៃប្រសិនបើពាក្យសុំនោះចេញមកពីព្រះរាអាជ្ញា និង ១ (មួយ) ខែ ប្រសិន​បើពាក្យ​នោះចេញមកពីជនត្រូវចោទ ឬដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ។ ដីកាសម្រេចនេះត្រូវជូនដំណឹងឱ្យដល់អ្នកប្ដឹងសុំជាបន្ទាន់[23] ។

៥.២ បញ្ជីថ្នាក់ជាតិនៃអ្នកជំនាញ

ត្រូវបានបង្កើតឱ្យមានបញ្ជីថ្នាក់ជាតិមួយនៃអ្នកជំនាញ បញ្ជីនេះត្រូវរៀបចំឡើងដោយរដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងយុត្ដិធម៌បែបបទនេការចុះឈោះ ឬលុបឈោះចេញពីបញ្ជីត្រូវកំណត់ដោយប្រកាស ។ អ្នកជំនាញដែលត្រូវបានចុះឈោះនៅ

ក្នុងបញ្ជីថ្នាក់ជាតិ ត្រូវស្បថនៅមុខសាលាឧទ្ធរណភ្នំពេញស្របតាមសាសនា ឬ ជំនឿរបស់ខ្លួនថានឹងផ្ដល់ជំនួយដោយ​សោះត្រង់ ដល់ការស្វែងរកយុត្ដិធម៌ ។ អ្នកជំនាញដែលត្រូវបានចុះឈោះក្នុងបញ្ជីមិនចាំបាច់ស្បថសាជាថ្មីទៀតទេ នៅពេលណាខ្លួនត្រូវបានគេចាត់តាំងឱ្យធ្វើកោសលវិច័យ[24] ។

៥.៣ ការចាត់តាំងអ្នកជំនាញដែលមិនស្ថិតក្នុងបញ្ជីថ្នាក់ជាតិ

-ចៅក្រមស៊ើបសួរ តាមធមតាត្រូវជ្រើសរើសអនកជំនាញដែលត្រូវបានចុះឈោះនៅក្នុងបញ្ជីថ្នាក់ជាតិនៃអ្នកជំនាញ ។

-ចៅក្រមស៊ើបសួរ តាមដីកាដោយមានសំអាងហេតុជាពិសេស អាចចាត់តាំងអ្នកជំនាញដែលនាឈោះនៅក្នុងបញ្ជីថ្នាក់ជាតិបាន ។ ក្នុងករណីនេះអ្នកជំនាញត្រូវស្បថតាមសាសនា ឬជំនឿរបស់ខ្លួនថា ខ្លួននឹងផ្ដល់ជំនួយដោយសោះត្រង់ដល់ការស្វែងរកយុត្ដិធម៌[25] ។

ក. ដីកាចាត់តាំងអ្នកជំនាញ

អ្នកជំនាញត្រូវបានចាត់តាំងតាមដីការបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ ។ ដីកាត្រូវបញ្ជាក់អំពីបេសកកម្មរបស់អ្នកជំនាញ​​​ព្រមទាំងរយៈពេលដែលត្រូវបំពេញបេសកកមនេះ ។ បេសកកម្មអាចទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហាដែលមានលក្ខណៈបច្ចេក​ទេសតែប៉ុណ្ណោះ ។ ប្រសិនបើជាការគួរចៅក្រមស៊ើបសួរប្រគល់វត្ថុដែលចាប់បានមួយផ្នែក ឬទាំងអស់នោះជូនអ្នកជំនាញ ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវធ្វើកំណត់ហេតុស្ដីពីការប្រគល់វត្ថុដែលចាប់បាន ។ អ្នកជំនាញអាចបំបែកស្លាកដែលបិទដើម្បីធ្វើកោ​ស​លវិច័យបាន ។ ប្រសិនបើកោសលវិច័យនេះ អាចធ្វើឱ្យខូចខាត ឬវិនាសដល់វត្ថុដែលចាប់បាននោះ អ្នកជំនាញត្រូវជូនពត័ ម៌ានដលេចក្រមសេប៉ី សួរ និងសុំការអនុញ្ញាតពីចៅក្រមនេះ មុននឹងផ្ដើមប្រតិបត្ដិការរបស់​ខ្លួន[26] ។

ខ.​ ការត្រួតពិនិតុបេសកកមរបស់អ្នកជំនាញដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ

-អ្នកជំនាញបំពេញបេសកកមរបស់ខ្លួន ក្រោមការពិនិត្យរបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ ។ អ្នកជំនាញត្រូវជូនព័ត៌មាន

ដល់ចៅក្រមស៊ើបសួរ អំពីការប្រព្រឹតតិទៅនេបេសកកមរបស់ខ្លួនជាអាទិ៍ ការលំបាកដែលខ្លួនអាចជួបប្រទះ ។

-ប្រសិនបើអ្នកជំនាញមិនគោរពរយៈពេលដែលកំណត់ដោយចៅក្រមស៊ើបសួរទេ ចៅក្រមស៊ើបសួរចាត់អ្នកជំនាញផ្សេងទៀត ជំនួសអ្នកជំនាញនោះ ។ ប៉ុន្ដែ ប្រសិនបើកាលៈទេសៈតម្រូវនោះ ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចអនុញ្ញាតតាមដីកាសម្រេចឱ្យធ្វើការពន្យារពេលបាន[27] ។

​គ. ការចាត់តាំងអ្នកជំនាញច្រើនរូប

ប្រសិនបើកាលៈទេសៈតម្រូវចៅក្រមស៊ើបសួរអាចចាត់តាំងអ្នកជំនាញច្រើននាក់ ។​​​​​​​ នៅក្នុងករណីនេះ ប្រសិន​បើ​​អ្នកជំនាញនេះមានយោបល់ខុសគ្នានោះ ម្នាក់ៗត្រូវសរសេរអំពីយោបល់របស់ខ្លួនផ្ទាល់ ឬការមិនយល់ព្រមរបស់ខ្លួន ។

ឃ. ការជូនដំណឹងអំពីសេចក្ដីសន្និដ្ឋាននៃកោសលវិច័យ

-កាលណារបាយការណកោសលវិច័យត្រូវបានធ្វើរួចហើយចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវជូនព័ត៌មានដល់ព្រះរាជអាជ្ញា។​ ​​​របាយការណកោសលវិច័យ ត្រូវដាក់ចូលក្នុងសំណុំរឿងស៊ើបសួរ ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរកោះហៅជនត្រូវចោទ​និងមេធាវី​ដើម្បីប្រាប់ឱ្យដឹងពីសេចក្ដីសន្និដ្ឋាននៃកោសលវិច័យនេះ ។

-ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចកោះហៅដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី និងមេធាវីផងដែរ ដើម្បីប្រាប់ឱ្យដឹងពីសេចក្ដីសន្និដ្ឋាននៃកោសលវិច័យ ។

-ចៅក្រមស៊ើបសួរកំណត់រយៈពេលដែលអនុញ្ញាតឱ្យព្រះរាជអាជ្ញា ជនត្រូវចោទ ឬដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីដាក់ពាក្យសុំធ្វើកោសលវិច័យបន្ថែម ឬប្រតិកោសលវិច័យ ។ រយៈពេលនេះមិនអាចតិចជាង ១០(ដប់) ថ្ងៃទេ ។

-ក្នុងរយៈ​ពេលនេះសំណុំរឿងដែលរួមមានរបាយការណកោសលវិច័យអាចត្រូវបានពិនិត្យមើលដោយមេធាវី ។

-គ្រប់ពាក្យសំដីកោសលវិច័យបន្ថែម​ ឬប្រតិកោសលវិច័យត្រូវតែមានសំអាងហេតុ ធ្វើឡើងជាលាយ​លក្ខ​​អក្សរ

-កាលណាចៅក្រមស៊ើបសួរមិនព្រមធ្វើតាមពាក្យសុំធ្វើកោសលវិច័យបន្ថែម ឬប្រតិកោសលវិច័យទេ ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវសម្រេចតាមដីកាដោយមានសំអាងហេតុ ។ ដីកាត្រូវសម្រេចក្នុងរយៈពេល៥ (ប្រាំ) ថ្ងៃ ប្រសិនបើពាក្យសុំចេញមកពីព្រះរាជអាជ្ញា និង ១(មួយ) ខែ ប្រសិនបើពាក្យនេះចេញពីជនត្រូវចោទ ឬដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ។ ដីកា​​​ត្រូវឱ្យដំណឹងជាបន្ទាន់ដល់អ្នកប្ដឹងសុំ ។

-គ្រប់ពាក្យសុំធ្វើកោសលវិច័យបន្ថែម ឬប្រតិកោសលវិច័យដែលធ្វើឡើងក្រោយផុតរយៈពេលដែលកំណត់ដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ ត្រូវដាក់បញ្ចូលក្នុងសំណុំរឿង ។

-ប្រសិនបើចៅក្រមស៊ើបសួរដែលបានទទួលពាក្យសុំឱ្យធ្វើកោសលវិច័យ ធ្វើកោសលវិច័យបន្ថែមឬប្រតិកោសលវិច័យ មិនព្រមសម្រេចក្នុងរយៈពេល ដែលបានចែងក្នុងកថាខណ្ឌទី២ នៃមាត្រា ១៦២ (ភាពចាំបាច់នៃការធ្វើកោស​លវិច័យ) នៃក្រមនេះ ឬចែងក្នុងមាត្រានេះ អ្នកសុំអាចធ្វើពាក្យប្ដឹងដោយផ្ទាល់ តាមរយៈពាក្យសុំដល់សភាស៊ើបសួរដែលសម្រេចជំនួសចៅក្រមស៊ើបសួរ[28] ។

ង. សោហ៊ុយសម្រាប់ធ្វើកោសលវិច័យ

សោហ៊ុយក្នុងការធ្វើកោសលវិច័យជាបន្ទុករបស់អ្នកស្នើសុំ ។ កាលណាចៅក្រមស៊ើបសួរ ព្រះរាជអាជ្ញា ឬមន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ ស្នើសុំឱ្យធ្វើកោសលវិច័យកោសលវិច័យបន្ថែម ឬធ្វើប្រតិកោសលវិច័យ សោហ៊ុយទាំងនេះជាបន្ទុករបស់រដ្ឋ[29] ។

VI.            ការស្ដាប់ទូរស័ព្ទ

ការស្ដាប់ទូរស័ព្ទ ជាអាទិ៍ ដែលបង្គាប់ដោយចៅក្រមស៊ើបសួរតាមតម្រូវការចាំបាច់ដើម្បីសំដែងឱ្យឃើញនូវការពិត ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចបង្គាប់ឱ្យស្ដាប់និងថតការសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទ ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរក៏អាចបង្គាប់ឱ្យចាប់ និងថតគ្រប់ការឆ្លើយឆ្លងគ្នាតាមមធ្យាយបាយទូរគមនាគមនផងដែរ ដូចជា សារតាមទូរសារ ឬសារតាមអិនធើណែត ។

-ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចសុំឱ្យគ្រប់អង្គភាពសាធារណៈ ឬគ្រប់មន្ដ្រីរាជការជំនាញតាំងឧបករណ៍បច្ចេក​ទេស និងធ្វើការថត ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរបញ្ជាក់នៅក្នុងដីកាសម្រេចរបស់ខ្លួនអំពីប្រភេទនៃទំនាក់ទំនងដែលត្រូវចាប់ ព្រមទាំងអំពីរយៈពេលនៃបេសកកម្ម ។

-អង្គភាពសាធារណៈ មន្ដ្រីរាជការដែលចាត់តាំង ត្រូវបំពេញតាមពាក្យសុំរបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ ។ នៅក្នុងពេលអនុវតតបេសកកម អង្គភាពសាធារណៈ ឬគ្រប់មន្ដ្រីរាជការដែលចាត់តាំង ត្រូវជូនព័ត៌មានដល់ចៅក្រមស៊ើបសួរអំពីការប្រព្រឹតតិទៅនេបេសកកម ជាអាទិ៍ អំពីការលំបាកជាយថាហេតុ ។

-កាលណាបេសកកមត្រូវបានបំពេញរួចហើយ អង្គភាពសាធារណៈ ឬគ្រប់មន្ដ្រីរាជការនោះត្រូវចម្លងជាលាយលក្ខណអក្សរនូវសម្លេងដែលថតបាន ។ ការធ្វើឱ្យទៅជាលាយលក្ខណអក្សរនេះ ត្រូវឆ្លុះបញ្ចាំងយ៉ាងត្រឹមត្រូវនូវខ្លឹមសារនៃសម្លេងដែលថតបាន ។ សម្លេងដែលថតបាននេះត្រូវប្រគល់ជូនចៅក្រមស៊ើបសួរ និងបិទស្លាក ។ គ្រប់ពេល

វេលា ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចចុះទៅកាន់ទីកន្លែងដែលធ្វើការចាប់ និងថតនោះ ។

-ការចូលទៅក្នុងទីកន្លែងទាំងនេះ មិនអាចត្រូវបានហាមឃាត់ដល់ចៅក្រមស៊ើបសួរដោយ សំអាងលើមូលហេតុ​អ្វីបានទេ ទោះបីជាទីកន្លែងយោធាក៏ដោយ ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរក៏អាចធ្វើកិច្ចការនេះតាមដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួសបានដែរ[30] ។

VII.            ដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួស

តាមរយៈដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួស ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចប្រគល់សិទ្ធិឱ្យចៅក្រមនៃតុលាការរបស់ខ្លួន ឬ​តុលាការ​​ ផ្សេងទៀត មន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ ឬដល់អង្គភាពនគរបាលយុត្ដិធម៌ដើម្បីបំពេញកិច្ចស៊ើបសួរ[31] ។

ក. អត្ថន័យនៃដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួស

-ដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួសបញ្ជាក់អំពីប្រភេទនៃកិច្ចដែលត្រូវធ្វើ ។ កិច្ចនោះត្រូវតែមានទំនាក់ទំនងដោយផ្ទាល់ជាមួយបទលើសដែលចោទប្រកាន់ ។ ដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួសមិនអាចមានលក្ខណៈជាទូទៅទេ ត្រូវណែនាំឱ្យបានច្បាស់លាស់ ។

-ចៅក្រមស៊ើបសួរកំណត់ថិរវេលាដែលត្រូវអនុវត្ដដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួស ដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួសត្រូវ

មានចុះកាលបរិច្ឆេទ ចុះហត្ថលេខាដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ និងមានបោះត្រាផង ។

-ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចដកហូតដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួសបានគ្រប់ពេលវេលា[32] ។

ខ. ដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួសដែលចេញឱ្យចៅក្រមម្នាក់ទៀត

កាលណាដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួសត្រូវបានចេញឱ្យដល់ចៅក្រមណាម្នាក់ ចៅក្រមរូបនេះប្រើប្រាស់អំណាចទាំងអស់របស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ[33] ។

គ. ដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួសចេញឱ្យមន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌

កាលណាដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួសត្រូវបានប្រគល់ឱ្យដល់មន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ នោះមន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ប្រើប្រាស់អំណាចដែលមានចែងនៅក្នុងមាត្រា ១៧៨ (កំណត់ហេតុស្ដីពីការស្រាវជ្រាវ និងការពិនិត្យ) ​ដល់ ​មាត្រា​ ​១៨៤ (កំណត់ហេតុកសាងដោយមន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌​) នៃក្រមនេះ ។

ចំពោះការអនុវត្ដដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួស មន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ស្ថិតនៅក្រោមអំណាចចៅក្រម​​​ស៊ើបសួរ​ហើយត្រូវរាយការណជូនចៅក្រមនេះតែប៉ុណ្ណោះ[34] ។

ឃ. ការប្រតិបត្ដិដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួសដោយមន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌

មន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌បំពេញកិច្ចដែលមានចែងនៅក្នុងដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួស នៅក្នុងសមត្ថកិច្ចដែនដី

របស់ខ្លួន លើកលែងតែបទប្បញ្ញត្ដិនៃកថាខណ្ឌទី២ និងទី៣ មាត្រា៦៨(ការពន្លាតសមត្ថកិច្ចដែនដី) នៃក្រមនេះ[35] ។

កំណត់ហេតុស្ដីពីការស្រាវជ្រាវ និងការពិនិត្យមន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ធ្វើកំណត់ហេតុស្ដីពីការស្រាវជ្រាវ និងការពិនិត្យរបស់ខ្លួន ។

ង. វិធានទាក់ទងនឹងការស្ដាប់ចម្លើយដែលធ្វើឡើងដោយមន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌

មន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌អាចកោះហៅ និងស្ដាប់ចម្លើយសាក្សី ។ មុននឹងឆ្លើយចំពោះសំណួរ សាក្សីម្នាក់ៗត្រូវស្បថតាមសាសនា ឬជំនឿរបស់ខ្លួនថា និយាយតែការពិត ។ ប៉ុន្ដែសាក្សីដែលមានរៀបរាប់នៅមាត្រា ១៥៦​ (សាក្សី​ដែលអនុញ្ញាតឱ្យរួចពីសម្បថ) ត្រូវបានលើកលែងមិនបាច់ធ្វើសម្បថ ។ ដើម្បីគោរពសិទ្ធិការពារខ្លួន មន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌មិនអាចស្ដាប់ចម្លើយក្នុងឋានៈជាសាក្សី នូវបុគ្គលណាមួយដែលមានតម្រុយនៃពិរុទ្ធភាពលើបុគ្គលនោះទេ ។​កាលណាការស្តាប់ចម្លើយសាក្សីណាម្នាក់ បានធ្វើឱ្យលេចតម្រុយនៃពិរុទ្ធភាពលើសាក្សីនោះ មន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ត្រូវបញ្ឈប់ការស្ដាប់ ហើយត្រូវរាយការណជូនចៅក្រមស៊ើបសួរ ។ មន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ អាចហៅរកអ្នកបកប្រែដែលបានស្បថស្របតាមសាសនា ឬជំនឿរបស់ខ្លួនថាខ្លួននឹងជួយបកប្រែជូនតុលាការឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ។

-បុគ្គលដែលបានកោះហៅក្នុងឋានៈជាសាក្សី ត្រូវតែចូលបង្ហាញខ្លួន ។ ក្នុងករណីរឹងទទឹងមន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌រាយការណជូនចៅក្រមស៊ើបសួរ ដែលអាចចេញបញ្ជាឱ្យចូលខ្លួន ដោយមានចុះអត្ដសញ្ញាណនៃសាក្សី ។ បញ្ជានេះត្រូវមានចុះកាលបរិច្ឆេទ និងហត្ថលេខាដោយចៅក្រមស៊ើបសួរនិងមានបោះត្រាផង ។ បញ្ជាឱ្យចូលបង្ហាញខ្លួន​ អនុញ្ញាតឱ្យមន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ប្រើប្រាស់កម្លាំងសាធារណៈ ដើម្បីបង្ខំឱ្យសាក្សីចូលបង្ហាញខ្លួនចំពោះមុខខ្លួន។​​

-កថាខណ្ឌទី ២ ដល់ទី ៥ នៃមាត្រា ៩៣ (កំណត់ហេតុលើការស្ដាប់ចម្លើយ) នៃក្រមនេះត្រូវយកមកអនុវត្ដលើកំណត់ហេតុស្ដីពីការស្ដាប់ចម្លើយសាក្សី[36] ។

-មន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌មិនអាចសួរចម្លើយជនត្រូវចោទ ឬស្ដាប់ចម្លើយដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីបានទេ ។

-ការឆែកឆេរ និងការចាប់យក ដែលធ្វើឡើងដោយមន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌មន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌អាចធ្វើការឆែក​ឆេរ និងចាប់យកវត្ថុតាងនៅកង្នុ លក្ខខណ្ឌដែលចែងនៅក្នុងមាត្រា ៩១ (ការឆែកឆេរ) និងមាត្រា ៩២ (ការបិទស្លាកបោះត្រាលើវត្ថុតាង) នៃក្រមនេះ ។ ប៉ុន្ដែ ការអនុញ្ញាតដែលមានចែងនៅក្នុងវាក្យខណ្ឌទី ២ កថាខណ្ឌទី ១​មាត្រា​ ៩១ (ការឆែកឆេរ) នៃក្រមនេះ ត្រូវតែផ្ដល់ឱ្យដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ ។

ច.​ ការឃាត់ខ្លួននៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួស

បទប្បញ្ញត្ដិនៃមាត្រា ៩៦ (ការឃាត់ខ្លួន) ដល់មាត្រា ១០២ (កំណត់ហេតុសរុបនៃការឃាត់ខ្លួន) ស្ដីអំពីការឃាត់ខ្លួន ត្រូវយកមកអនុវត្ដនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃការអនុវត្ដដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួស ។ ប៉ុន្ដែ អំណាចដែលប្រគល់ដោយមាត្រាទាំងនេះដល់ព្រះរាជអាជ្ញា ត្រូវបានប្រើប្រាស់ដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ ។ សម្រាប់ការអនុវត្តមាត្រា​១០៣​(ការបញ្ជូនខ្លួនបុគ្គលដែលត្រូវបានឃាត់ខ្លួន) និងមាត្រា ១០៤ (រយៈពេលនៃការបញ្ជូនខ្លួន) នៃក្រមនេះ នៅពេលផុតកំណត់នៃការឃាត់ខ្លួន ជនដែលត្រូវបានឃាត់ខ្លួន ត្រូវតែនាំទៅបង្ហាញខ្លួន នៅចំពោះមុខចៅក្រមស៊ើបសួរ[37] ។

ឆ. ការស្ដាប់ទូរស័ព្ទ ជាអាទិ៍នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួស

កាលណាដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួសបានចែងអំពីការស្ដាប់ និងការថតការសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទ ឬការចាប់ និងការថតគ្រប់ការឆ្លើយឆ្លងតាមមធ្យោយបាយទូរគមនាគមន៍ ដូចជា សារតាមទូរសារឬសារតាមអិនធើណែត មន្ដ្រីនគរ បាលយុត្ដិធម៌ ប្រើប្រាស់អំណាចដែលប្រគល់ឱ្យចៅក្រមស៊ើបសួរដោយវាក្យខណ្ឌទី ២ កថាខណ្ឌទី ១ និងកថាខណ្ឌទី ២ នៃមាត្រា ១៧២ (ការស្ដាប់ទូរស័ព្ទ ជាអាទិ៍ដែលបង្គាប់ដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ) នៃក្រមនេះ[38] ។

-កំណត់ហេតុដែលធ្វើឡើងដោយមន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃការអនុវត្ដដីកាចាត់ឱ្យស៊ើបសួរជំនួស ត្រូវស្ថិតនៅក្រោមបទប្បញ្ញត្ដិនៃមាត្រា ១០៨ (និទ្ទេសដែលត្រូវចុះនៅក្នុងកំណត់ហេតុ) នៃក្រមនេះ។

មេរៀនទី២

ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចចេញដីកាបង្គាប់ឱ្យចូលខ្លួន ដីកាបង្គាប់ឱ្យនាំខ្លួន ដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួននិងដីកាបង្គាប់ឱ្យឃុំខ្លួន ។

      I.            ដីកាបង្គាប់ឱ្យចូលខ្លួន

ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចចេញដីកាបង្គាប់ឱ្យចូលខ្លួន ។ ដីកាបង្គាប់ឱ្យចូលខ្លួន គឺជាបញ្ជាដល់បុគ្គលណាម្នាក់ឱ្យចូលទៅបង្ហាញខ្លួននៅមុខចៅក្រមស៊ើបសួរ ។ ដីកាបង្គាប់ឱ្យចូលខ្លួន អាចចេញទៅលើជនត្រូវចោទ ឬទៅលើបុគ្គលណាម្នាក់ដែលមានតម្រុយពិរុទ្ធភាព[39] ។

ក. និទ្ទេសដែលត្រូវចុះលើដីកាបង្គាប់ឱ្យចូលខ្លួន

ដីកាបង្គាប់ឱ្យចូលខ្លួន មាននិទ្ទេសដូចតទៅ​ ៖ អត្ដសញ្ញាណនៃបុគ្គលដែលពាក់ព័ន្ធ បទលើសដែលចោទប្រកាន់ និងអត្ថបទច្បាប់ដែលកំណត់ និងបទលើសនេះ ថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំ ម៉ោង និងទីកន្លែងដែលត្រូវចូលបង្ហាញខ្លួននៅមុខចៅក្រមស៊ើបសួរ ឈោះ និងឋានៈរបស់ចៅក្រមដែលចេញដីកា ។

ដីកាបង្គាប់ឱ្យចូលខ្លួនត្រូវមានចុះកាលបរិច្ឆេទ និងចុះហត្ថលេខាដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ ​និងមានបោះត្រាផង[40] ។

ខ. ការជូនដំណឹងអំពីដីកាបង្គាប់ឱ្យចូលខ្លួន

ដីកាបង្គាប់ឱ្យចូលខ្លួន ត្រូវឱ្យដំណឹងដល់បុគ្គលដែលពាក់ព័ន្ធ ដោយមន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ភ្នាក់ងារនគរបាលយុត្ដិធម៌ ឬដោយអាជ្ញាសាលា ។ បុគ្គលដែលពាក់ព័ន្ធទទួលចុងដីកា ហើយត្រូវចុះហត្ថលេខានៅលើដើមដីកា ដែលត្រូវបង្វិលជូនចៅក្រមស៊ើបសួរវិញ ។ មន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ ភ្នាក់ងារនគរបាលយុត្ដិធម៌ ឬអាជ្ញាសាលាត្រូវជូនដំណឹងដល់ចៅក្រមស៊ើបសួរ អំពីគ្រប់ការលំបាកក្នុងការអនុវតតបេសកកមរបស់ខ្លួន[41] ។

   II.            ដីកាបង្គាប់ឱ្យនាំខ្លួន

ការចេញដីកាបង្គាប់ឱ្យនាំខ្លួនដោយចៅក្រមស៊ើបសួរចៅក្រមស៊ើបសួរអាចចេញដីកាបង្គាប់ឱ្យនាំខ្លួន ។ ដីកាបង្គាប់ឱ្យនាំខ្លួន គឺជាបញ្ជាដល់កងកម្លាំងសាធារណៈ ឱ្យចាប់ និងនាំខ្លួនបុគ្គលណាម្នាក់ទៅចំពោះមុខចៅក្រមស៊ើបសួរ ដីកាបង្គាប់ឱ្យនាំខ្លួន អាចត្រូវចេញទៅលើជនត្រូវចោទ ឬទៅលើបុគ្គលណាម្នាក់ដែលមានតម្រុយពិរុទ្ធភាព[42] ។

ក. និទ្ទេសដែលត្រូវចុះលើដីកាបង្គាប់ឱ្យនាំខ្លួន

ដីកាបង្គាប់ឱ្យនាំខ្លួន មាននិទ្ទេសដូចតទៅ អត្ដសញ្ញាណនៃបុគ្គលដែលពាក់ព័ន្ធបទលើសដែល   ចោទប្រកាន់ និងអត្ថបទច្បាប់ដែលកំណត់ និងបទលើសនេះ ឈោះ និងឋានៈរបស់ចៅក្រមដែលចេញដីកា ។ ដីកាបង្គាប់ឱ្យនាំខ្លួន ត្រូវចុះកាលបរិច្ឆេទ និងចុះហត្ថលេខាដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ និងមានបោះត្រាផង[43] ។

ខ. ការអនុវត្ដដីកាបង្គាប់ឱ្យនាំខ្លួន

ការអនុវត្ដដីកាបង្គាប់ឱ្យនាំខ្លួន ត្រូវប្រគល់ឱ្យមន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ ។ ក្នុងករណីបន្ទាន់ ដីកាបង្គាប់ឱ្យនាំខ្លួនត្រូវផ្សព្វផ្សាយដល់អង្គភាពនគរបាល ឬកងរាជអាវុធហត្ថតាមគ្រប់មធ្យោបាយ ។ ដើមដីកានេះ ត្រូវប្រគល់ជូនជាបន្ទាន់ដល់មន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ ដែលទទួលបន្ទុកអនុវត្ដដីកានោះ ។ មន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌មិនអាចចូលទៅក្នុងលំនៅឋានរបស់បុគ្គលដែលពាក់ព័ន្ធមុនម៉ោង ៦ (ប្រាំមួយ)​ព្រឹក​និងក្រោយម៉ោង ១៨ (ដប់ប្រាំបី) ល្ងាចបានទេ ។ មន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ ត្រូវជូនដំណឹងដល់ចៅក្រមស៊ើបសួរអំពីការលំបាកក្នុងការអនុវត្តបេសកកម្មរបស់ខ្លួន[44] ។

គ. ការបង្ហាញខ្លួនតាមដីកាបង្គាប់ឱ្យនាំខ្លួន

ប្រសិនបើដោយមូលហេតុនៃកាលៈទេសៈ បុគ្គលដែលពាក់ព័ន្ធមិនអាចត្រូវនាំទៅបង្ហាញខ្លួនដល់ ចៅក្រមស៊ើប​​សួរក្រោយពេលចាប់ខ្លួនបានទេ បុគ្គលនេះត្រូវតែនាំខ្លួនទៅក្នុងអង្គភាពនគរបាល ឬកងរាជអាវុធហត្ថក្នុងមណ្ឌល ឃុំខ្លួន ឬទៅក្នុងពន្ធនាគារ ។ បុគ្គលនេះ ត្រូវតែនាំខ្លួនទៅបង្ហាញខ្លួនយ៉ាងយូរបំផុតថ្ងៃបន្ទាប់ដល់ចៅក្រមស៊ើបសួរ ឬដល់អ្នកជំនួស ។ ប្រសិនបើការបង្ហាញខ្លួនមិនបានប្រព្រឹត្ដទៅនៅថ្ងៃបន្ទាប់ទេ បុគ្គលពាក់ព័ន្ធត្រូវបានដោះលែងឱ្យមានសេរីភាពវិញ[45] ។

ឃ. ការគិតបញ្ចូលថិរវេលានៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន

កាលណាបុគ្គលណាម្នាក់ ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួនដោយអនុវត្ដតាមដីកាបង្គាប់ឱ្យនាំខ្លួន ត្រូវបានឃុំខ្លួន នោះថិរវេលានៃការឃុំខ្លួននេះត្រូវរាប់បញ្ជូលទៅក្នុងថិរវេលានៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នប្រសិនបើមាន[46] ។

III.            ដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួន

ការចេញដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួនដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចចេញដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួន ។

ក. ដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួន

ដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួនអាចត្រូវចេញទៅលើជនត្រូវចោទ ឬបុគ្គលណាម្នាក់ដែលមានតម្រុយពិរុទ្ធភាព។ ចៅ​ក្រម​​ស៊ើបសួរ នឹងអាចចេញដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួនបាន លុះត្រាតែ ៖ បទលើសដែលចោទប្រកាន់ ជាបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិម ដែលត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ  បុគ្គលដែលពាក់ព័ន្ធ បានគេចខ្លួនមិនដឹងជាស្ថិតនៅទីកន្លែងណា ឬស្ថិតនៅក្រៅដែនដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។

ដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួន គឺជាបញ្ជា ៖

-ដល់កងកម្លាំងសាធារណៈ ឱ្យស្រាវជ្រាវរកចាប់ និងឱ្យនាំខ្លួនបុគ្គលនោះ ទៅក្នុងពន្ធនាគារ ឬមណ្ឌលឃុំខ្លួន

-ដល់ប្រធានពន្ធនាគារ ឬមណ្ឌលឃុំខ្លួនឱ្យទទួល និងឃុំខ្លួនបុគ្គលនោះ[47] ។

ខ. ដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួន និងយោបល់របស់ព្រះរាជអាជ្ញា

មុននឹងចេញដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួន ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវតែទទួលយោបល់ព្រះរាជអាជ្ញា ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវចេញដីកានេះដោយមានចែងមូលហេតុ ក្រោយពីបានទទួលយោបល់ពីព្រះរាជអាជ្ញា ។ ព្រះរាជអាជ្ញា ធានារ៉ាប់រងផ្សព្វផ្សាយដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួន[48] ។

គ. និទ្ទេសដែលត្រូវចុះលើដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួន

ដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួនមាននិទ្ទេសដូចតទៅ អត្ដសញ្ញាណនៃបុគ្គលដែលពាក់ព័ន្ធ បទលើសដែលចោទប្រកាន់​និងអត្ថបទច្បាប់ដែលកំណត់បង្រ្កាបបទលើសនេះ ឈោះ និងឋានៈចៅក្រមដែលចេញដីកា ។ ដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួនត្រូវមានចុះកាលបរិច្ឆេទ និងចុះហត្ថលេខាដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ និងត្រូវមានបោះត្រាផង[49] ។

ឃ. ការអនុវត្ដដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួន

ការអនុវត្ដដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួនត្រូវប្រគល់ឱ្យមន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ ។ ក្នុងករណីបន្ទាន់ ដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួនត្រូវផ្សព្វផ្សាយទៅតាមអង្គភាពនគរបាល ឬកងរាជអាវុធហត្ថ តាមគ្រប់មធ្យោបាយ។ ដើមដីកាត្រូវប្រគល់ក្នុងរយៈពេលយ៉ាងខ្លីបំផុតឱ្យដល់មន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ ដែលទទួលបន្ទុកអនុវត្ដដីកានោះ។ មន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌​មិនអាច​​​ចូលទៅក្នុងលំនៅឋានរបស់បុគ្គលដែលពាក់ព័ន្ធមុនម៉ោង ៦(ប្រាំមួយ) ព្រឹក និងក្រោយម៉ោង ១៨​(ដប់ប្រាំបី)​ល្ងាចបានទេ ។ មន្ដ្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ត្រូវឱ្យដំណឹងដល់ចៅក្រមស៊ើបសួរ អំពីការលំបាកទាំងអស់ ក្នុងពេលអនុវតតបេសកកមរបស់ខ្លួន[50] ។

ង. ការផ្សព្វផ្សាយជាអន្ដរជាតិនូវដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួន

ក្នុងករណីចាំបាច់ ដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួន អាចផ្សព្វផ្សាយជាអន្ដរជាតិតាមរយៈក្រសួងយុត្ដិធម៌ដោយប្រើយន្ដការនានាដែលមានប្រសិទ្ធភាព[51] ។

ច. ការបង្ហាញខ្លួនតាមដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួន

-ប្រធានពន្ធនាគារ ឬមណ្ឌលឃុំខ្លួន ត្រូវតែទទួល និងឃុំខ្លួនជនត្រូវចោទដែលជាកម្មវត្ថុ នៃដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួន ប្រធានពន្ធនាគារ ឬមណ្ឌលឃុំខ្លួនរក្សាទុកដើមដីកា ឬចុងដីកាដែលមានបញ្ជាក់ថា ត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ដើម ។

-បុគ្គលដែលពាក់ព័ន្ធត្រូវ តែបានគេនាំទៅបង្ហាញដល់ចៅក្រមស៊ើបសួរ ឬអ្នកជំនួសចៅក្រមស៊ើបសួរក្នុងរយៈពេលយ៉ាងខ្លីបំផុត ប្រសិនបើស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលស៊ើបសួរនៅទ្បើយ ។ ប្រសិនបើការនាំខ្លួនទៅបង្ហាញនេះ តម្រូវឱ្យមានការផ្ទេរបុគ្គលពាក់ព័ន្ធទៅពន្ធនាគារ ឬទៅមណ្ឌលឃុំខ្លួនមួយផ្សេងទៀត ការផ្ទេរនេះត្រូវចាត់ចែងដោយអយ្យការ ។

ប្រសិនបើបុគ្គលពាក់ព័ន្ធមិនត្រូវ បានគេនាំខ្លួនទៅបង្ហាញដល់ចៅក្រមស៊ើបសួរ ឬអ្នកជំនួសចៅក្រមស៊ើបសួរនៅថ្ងៃបន្ទាប់ពីការចាប់ខ្លួន បុគ្គលនេះត្រូវតែបានព្រះរាជអាជ្ញានាទីកន្លែងឃុំខ្លួនស្ដាប់ចម្លើយ ។ ព្រះរាជអាជ្ញា នេះធ្វើកំណត់ហេតុស្ដីពីការស្ដាប់ចម្លើយ ដែលត្រូវបញ្ជូនទៅចៅក្រមស៊ើបសួរ[52] ។

ឆ. ការគិតបញ្ចូលថិរវេលានៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន

កាលណាបុគ្គលណាម្នាក់ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួន ដោយអនុវត្ដតាមដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួន ត្រូវបានឃុំខ្លួន នោះថិរវេលានៃការឃុំខ្លួននេះត្រូវរាប់បញ្ជូលទៅក្នុងថិរវេលានៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នប្រសិនបើមាន[53] ។

IV.            ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន

៤.១ គោលការណនៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន

ជាគោលការណជនត្រូវចោទត្រូវតែមានសេរីភាពក្នុងករណីពិសេសជនត្រូវចោទអាចត្រូវឃុំខ្លួនបណ្ដោះ​អាសន្ន​ ​នៅក្នុងលក្ខខណ្ឌដែលបានចែងនៅក្នុងផ្នែកនេះ[54] ។

៤.២ ករណីនៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន

ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នអាចអនុវត្ដបានតែក្នុងករណីចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិមដែលច្បាប់កំណត់ផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារសើ ឬលើសពី ១ (មួយ) ឆ្នាំ[55] ។

៤.៣ មូលហេតុនៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន

ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នអាចត្រូវបានបង្គាប់ កាលណាការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ននេះ ជាការចាំបាច់ ៖

-ដើម្បីបញ្ចប់បទលើស ឬបង្កាបទលើសកុំឱ្យកើតជាថ្មី។

-ដើម្បីរារាំងកុំឱ្យមានការគាបសង្កត់លើសាក្សី ឬជនរងគ្រោះ ឬដើម្បីរារាំងកុំឱ្យមានការត្រូវរ៉ូវគ្នា រវាងជនត្រូវចោទ និងអ្នកសមគំនិត ។

-ដើម្បីរក្សាភស្ដុតាង ឬតម្រុយជាសម្ភារៈ ។

-ដើម្បីធានារក្សាជនត្រូវចោទ ទុកជូនតុលាការចាត់ការតាមនីតិវិធី ។

-ដើម្បីការពារសន្ដិសុខឱ្យជនត្រូវចោទ ។

-ដើម្បីធានារក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ កុំឱ្យមានការច្របូកច្របល់ ដែលបណ្ដាលមកពីបទលើស[56] ។

៤.៤ កំណត់សម្គាល់របស់ជនត្រូវចោទ និងការប្រាប់ហេតុផលនៃដីកា

ចៅក្រមស៊ើបសួរដែលសម្រេចថានឹងត្រូវឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន ដោយគំនិតផ្ដើមរបស់ខ្លួនផ្ទាល់ឬ តាមសេចក្ដីសន្និដ្ឋានរបស់ព្រះរាជអាជ្ញា ត្រូវឱ្យដំណឹងដល់ជនត្រូវចោទ និងទទួលការកត់សម្គាល់របស់ជនត្រូវចោទនេះ ។ កាល

ណាជនត្រូវចោទមានមេធាវីអមផងនោះ មេធាវីត្រូវបង្ហាញមធ្យោបាយការពារខ្លួន ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរសម្រេចឃុំខ្លួនជនត្រូវចោទបណ្ដោះអាសន្ន តាមដីកាដោយមានសំអាងហេតុ ។ នៅក្នុងដីកានេះ ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវយោងតាមបញ្ញត្ដិនៃមាត្រា ២០៥ (មូលហេតុនៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះ​អាសន្ន) នៃក្រមនេះ ។ ដីកាបង្គាប់ឱ្យឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន​ត្រូវ​បានជូនដំណឹងភ្លាមដល់ព្រះរាជអាជ្ញា និងដល់ជនត្រូវចោទ ។

ចៅក្រមស៊ើបសួរចេញដីកាបង្គាប់ឱ្យឃុំខ្លួន ដូចបានចែងនៅក្នុងមាត្រា ២២០ (និយមន័យដីកាបង្គាប់ឱ្យឃុំខ្លួន) មាត្រា ២២១ (និទ្ទេសដែលត្រូវចុះលើដីកាបង្គាប់ឱ្យឃុំខ្លួន) និងមាត្រា២២២ (ការអនុវត្ដដីកាបង្គាប់ឱ្យឃុំខ្លួន) នៃក្រមនេះ[57] ។

៤.៥ ដីកាសម្រេចមិនឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន

កាលណាចៅក្រមស៊ើបសួរ ដែលទទួលបណ្ដឹងតាមសេចក្ដីសន្និដ្ឋានរបស់ព្រះរាជអាជ្ញា ដែលសុំឱ្យឃុំខ្លួនជនត្រូវចោទបណ្ដោះអាសន្ននោះ មិនព្រមធ្វើតាមការសុំឱ្យឃុំខ្លួននោះទេ ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវចេញក្នុងរយៈពេល​ ៥​(ប្រាំ)​ ថ្ងៃ នូវដីកាសម្រេចមិនឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន ដោយមិនចាំបាច់មានសំអាងហេតុទេ ។ ដីកានេះត្រូវជូនដំណឹងជាបន្ទាន់ដល់អ្នកប្ដឹងសុំ ។ ប្រសិនបើចៅក្រមស៊ើបសួរមិនបានសម្រេចនៅក្នុងរយៈពេល ៥ (ប្រាំ) ថ្ងៃ ព្រះរាជអាជ្ញាអាចធ្វើពាក្យប្ដឹងទៅសភាស៊ើបសួរ ដែលនឹងសម្រេចជំនួសចៅក្រមស៊ើបសួរ[58] ។

ក. ថិរវេលានៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នក្នុងបទឧក្រិដ្ឋ

ចំពោះនីតិជនដែលត្រូវចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋ ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន មិនអាចលើសពី​​ ៦ (ប្រាំមួយ)​  ខែ  បានទេ ។ ប៉ុន្ដែ នៅពេលផុតថិរវេលានេះចៅក្រមស៊ើបសួរអាចពន្យារការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នម្ដងបាន ៦​(ប្រាំ​មួយ​​​​​​)​ ខែ ដោយដីកាមានសំអាងហេតុត្រឹមត្រូវ និងច្បាស់លាស់ ។

ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចសម្រេចពន្យារការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នបានតែ ២ (ពីរ) ដងគត់[59] ។

ខ. ថិរវេលានៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នក្នុងបទមជ្ឈិម

ចំពោះនីតិជនដែលត្រូវចោទប្រកាន់ពីបទមជ្ឈិម ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នមិនអាចលើសពី ៤ (បួន) ខែ បានទេ ។ ប៉ុន្ដែ នៅពេលផុតថិរវេលានេះ ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចពន្យារការឃុំខ្លួនថិរវេលានៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នខាងលើនេះ មិនត្រូវលើសពីពាក់កណ្ដាលនៃអប្បបរមានៃទោសដែលច្បាប់បានកំណត់ទ្បើយ[60] ។

គ. ថិរវេលានៃការឃុំខួ្លនបណ្ដោះអាសន្ននៅក្នុងករណីបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ជាអាទិ៍

ក្នុងករណីដែលមានការចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ឧក្រិដ្ឋប្រល័យពូជសាសន៍ ឬបទឧក្រិដ្ឋសង្គ្រាម ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នមិនអាចលើសពី ១ (មួយ) ឆ្នាំបានទេ ចំពោះបទលើសនីមួយៗ។ ប៉ុន្ដែ នៅពេល ផុតថិរវេលានេះ ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចពន្យារការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នម្ដងបាន ១ (មួយ) ឆ្នាំ ដោយដីកាមានសំអាងហេតុត្រឹមត្រូវ និងច្បាស់លាស់ ។

ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចបង្គាប់ឱ្យពន្យារការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ននេះបានតែ ២ (ពីរ) ដងគត់[61]។

ឃ. ការពន្យារពេលនៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន

កាលណាចៅក្រមស៊ើបសួរសម្រេចថាពន្យារពេលឃុំខ្លួនជាបណ្ដោះអាសន្នចៅក្រមស៊ើបសួរ ត្រូវឱ្យដំណឹងដល់ជនត្រូវចោទ និងទទួលការកត់សំគាល់របស់ជននេះ ។ កាលណាជនត្រូវចោទមានមេធាវីអមនោះ មេធាវីត្រូវបង្ហាញមធ្យោបាយការពារខ្លួនកូនក្ដីរបស់ខ្លួន ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរពន្យារការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន តាមដីកាដោយមានសំអាងហេតុ។ នៅក្នុងដីកានេះ ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវយោងទៅតាមបទប្បញ្ញត្ដិនៃមាត្រា ២០៥ (មូលហេតុនៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន) នៃក្រមនេះ ។ ដីកានេះត្រូវឱ្យដំណឹងជាបន្ទាន់ដល់ជនត្រូវចោទ[62] ។

ង. សេចក្ដីសម្រេចទាក់ទងនឹងអនីតិជនមានអាយុតិចជាង ១៤ (ដប់បួន) ឆ្នាំ

អនីតិជនអាយុតិចជាង ១៤ (ដប់បួន) ឆ្នាំ មិនអាចត្រូវឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នទេ ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចសម្រេចប្រគល់អនីតិជននេះឱ្យឪពុកម្ដាយ អ្នកអាណាព្យាបាល ឬក្នុងករណីគ្មានអាណាព្យាបាល ត្រូវប្រគល់ទៅមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំថែរក្សាបណ្ដោះអាសន្ន រង់ចាំសេចក្ដីសម្រេចរបស់តុលាការ[63] ។

ច.ថិរវេលានៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នក្នុងបទឧក្រិដ្ឋទាក់ទងនឹងអនីតិជន មានអាយុចាប់ពី ១៤ (ដប់បួន) ឆ្នាំដល់​ក្រោម ១៨ (ដប់ប្រាំបី) ឆ្នាំ

ចំពោះអនីតិជនអាយុចាប់ពី ១៤ (ដប់បួន) ឆ្នាំ ដល់ក្រោម ១៨ (ដប់ប្រាំបី) ឆ្នាំ​ និងត្រូវចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋ​ថិរវេលាឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន មានដូចតទៅ ៖

-ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នមិនអាចលើសពី ៤ (បួន) ខែ បានទេ កាលណាអនីតិជននេះ មានអាយុតិចជាង ១៦ (ដប់ប្រាំមួយ) ឆ្នាំ ។

-ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នមិនអាចលើសពី ៦ (ប្រាំមួយ) ខែ បានទេ កាលណាអនីតិជននេះ មានអាយុចាប់ពី ១៦ (ដប់ប្រាំមួយ) ឆ្នាំ ដល់ក្រោម ១៨ (ដប់ប្រាំបី) ឆ្នាំ[64] ។

ឆ.ថិរវេលានៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន ក្នុងបទមជ្ឈិមទាក់ទងនឹងអនីតិជន មានអាយុចាប់ពី ១៤ (ដប់បួន)​ឆ្នាំ ដល់ក្រោម ១៨ (ដប់ប្រាំបី) ឆ្នាំ

ចំពោះអនីតិជនអាយុចាប់ពី ១៤ (ដប់បួន) ឆ្នាំ ដល់ក្រោម ១៨ (ដប់ប្រាំបី) ឆ្នាំ និងត្រូវចោទប្រកាន់ពីបទមជ្ឈិម ថិរវេលាឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន មានដូចតទៅ ៖

-ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នមិនអាចលើសពី ២ (ពីរ) ខែ បានទេ កាលណាអនីតិជននេះ មានអាយុតិចជាង​១៦ (ដប់ប្រាំមួយ) ឆ្នាំ ។

-ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នមិនអាចលើសពី ៤ (បួន) ខែ បានទេ កាលណាអនីតិជននេះ មានអាយុចាប់ពី​១៦ (ដប់ប្រាំមួយ) ឆ្នាំ ដប់ក្រោម ១៨ (ដប់ប្រាំបី) ឆ្នាំ ។

ថិរវេលានៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នតាមចំណុចទី ១ និងចំណុចទី ២ ខាងលើនេះ មិនត្រូវលើសពីពាក់ កណ្ដាលនៃអប្បបរមានៃទោសដែលច្បាប់បានកំណត់សម្រាប់អនីតិជននោះទ្បើយ[65] ។

៤.៦ ការដោះលែងជនត្រូវចោទឱ្យនៅក្រៅឃុំដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ

ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចបង្គាប់ឱ្យដោះលែងជនត្រូវចោទ ឱ្យនៅក្រៅឃុំវិញបានគ្រប់ពេលវេលា។ កាលណាចៅ ក្រម ស៊ើបសួរមានបណំ ងដោះលែងជនត្រូវចោទឱ្យនៅក្រៅឃុំនោះ ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវជូនព័ត៌មានដល់ព្រះរាជអាជ្ញា ដើម្បីសុំយោបល់ ហើយបញ្ជូនសំណុំរឿងឱ្យព្រះរាជអាជ្ញាពិនិត្យ ។ ព្រះរាជអាជ្ញាត្រូវផ្ដល់យោបល់របស់ខ្លួនក្នុងរយៈពេលយ៉ាងខ្លីបំផុត ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរសម្រេចយ៉ាងយូរបំផុតក្នុងរយៈពេល ៥ (ប្រាំ) ថ្ងៃ បន្ទាប់ពីការបញ្ជូនសំណុំរឿងទៅព្រះរាជអាជ្ញា ។

ក្នុងករណីបន្ទាន់ចៅក្រមស៊ើបសួរ អាចបង្គាប់ឱ្យដោះលែងជនត្រូវចោទភ្លាម ដោយមិនរង់ចាំយោបល់របស់ព្រះរាជអាជ្ញា ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវចង្អុលប្រាប់មូលហេតុនៃការបន្ទាន់នេះ នៅក្នុងដីកាម្រេចរបស់ខ្លួន[66] ។

ក. ការដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំ តាមបណ្ដឹងរបស់ព្រះរាជអាជ្ញា

ព្រះរាជអាជ្ញាអាចសុំ ឱ្យដោះលែងជនត្រូវចោទបានគ្រប់ពេលវេលា ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវសម្រេចក្នុងរយៈពេល ៥ (ប្រាំ) ថ្ងៃ ។ ប្រសិនបើចៅក្រមស៊ើបសួរមិនបានសម្រេចក្នុងរយៈពេល ៥ (ប្រាំ) ថ្ងៃទេ ព្រះរាជអាជ្ញាអាចប្ដឹងសុំតាមរយៈពាក្យសុំ ទៅសភាស៊ើបសួរ ដែលសម្រេចជំនួសចៅក្រមស៊ើបសួរ ។ ដីកាដែលសម្រេចមិនព្រមដោះលែងត្រូវមានសំអាងហេតុ[67] ។

ខ. ការដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំ តាមបណឹ្ដងរបស់ជនត្រូវចោទ

ជនត្រូវចោទអាច ដាក់ពាក្យសុំឱ្យដោះលែងនៅក្រៅឃុំបានគ្រប់ពេលវេលា ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរបញ្ជូនពាក្យនោះភ្លាមទៅព្រះរាជអាជ្ញា ដើម្បីផ្ដល់យោបល់ និងបញ្ជូនសំណុំរឿងទៅព្រះរាជអាជ្ញាដើម្បីពិនិត្យ ។ ព្រះរាជអាជ្ញាត្រូវផ្ដល់យោបល់ក្នុងរយៈពេលខ្លីបំផុត ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរសម្រេចយ៉ាងយូរបំផុតក្នុងរយៈពេល ៥ (ប្រាំ) ថ្ងៃ បន្ទាប់ពីពេលបញ្ជូនសំណុំរឿងទៅព្រះរាជអាជ្ញា ។

ជនត្រូវចោទអាចដាក់ពាកុសុំនៅក្រៅឃុំសាជាមីតងទៀត ទៅចៅក្រមស៊ើបសួរ ឬទៅសភាស៊ើបសួរក្នុងរយៈពេល ១ (មួយ) ខែ បន្ទាប់ពីមានសេចក្ដីសម្រេចបដិសេធពាក្យសុំលើកមុន។ ចៅក្រមស៊ើបសួរ ឬសភាស៊ើបសួរ ត្រូវសម្រេចលើពាក្យនេះក្នុងរយៈពេល ៥ (ប្រាំ) ថ្ងៃ បន្ទាប់ពីបានទទួលពាក្យសុំ ។

ដីកាដែលមិនព្រមដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំត្រូវតែមានសំអាងហេតុ ប្រសិនបើចៅក្រមស៊ើបសួរមិនបានសម្រេច​​ក្នុងរយៈពេល៥ (ប្រាំ) ថ្ងៃទេ ជនត្រូវចោទអាចធ្វើពាក្យប្ដឹងផ្ទាល់ទៅសភាស៊ើបសួរ ដែលសម្រេចជំនួសចៅក្រមស៊ើប​សួរ[68]។

គ. ការជូនដំណឹងអំពីដីកាដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំ

ដីកាសម្រេចដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំត្រូវតែជូនដំណឹងភ្លាមដល់ព្រះរាជអាជ្ញា និងដល់ប្រធានពន្ធនាគារ ឬមណ្ឌលឃុំខ្លួន ។ បទប្បញ្ញត្ដិនៃមាត្រា ២៧៦ (ការដោះលែងជនត្រូវចោទដែលជាប់ឃុំឱ្យមានសេរីភាព) នៃក្រមនេះ ត្រូវយកមកអនុវត្ដ ។ ដីកាមិនព្រមដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំ ត្រូវតែជូនដំណឹងក្នុងរយៈពេលយ៉ាងខ្លីបំផុតដល់ព្រះរាជអាជ្ញា និងជនត្រូវចោទ ។

កាលណាចៅក្រមស៊ើបសួរសម្រេចឱ្យដោះលែងជនត្រូវចោទឱ្យនៅក្រៅឃុំ ចៅក្រមនេះអាចដាក់ជននោះឱ្យនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ ក្នុងលក្ខខណ្ឌដែលមានចែងក្នុងមាត្រា២២៣ (កាតព្វកិច្ចនៃការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ) ដល់មាត្រា ២៣០ (ការគេចវេះរបស់ជនត្រូវចោទពីកាតព្វកិច្ចនៃការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលា​ការ)​ នៃក្រមនេះ[69] ។

   V.            ដីកាបង្គាប់ឱ្យឃុំខ្លួន

ការចេញដីកាបង្គាប់ឱ្យឃុំខ្លួនដោយចៅក្រមស៊ើបសួរចៅក្រមស៊ើបសួរអាចចេញដីកាបង្គាប់ឱ្យឃុំខ្លួន ។

ក. និយមន័យដីកាបង្គាប់ឱ្យឃុំខ្លួន

ដីកាបង្គាប់ឱ្យឃុំខ្លួន គឺជាបញ្ជាដល់ប្រធានពន្ធនាគារ ឬមណ្ឌលឃុំខ្លួនឱ្យទទួល និងឱ្យឃុំខ្លួនជនត្រូវចោទ ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចនឹងចេញដីកាបង្គាប់ឱ្យឃុំខ្លួនបាន លុះត្រាតែជនត្រូវចោទជាកម្មវត្ថុនៃដីកាសម្រេចឱ្យឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន[70] ។

ខ. និទ្ទេសដែលត្រូវចុះលើដីកាបង្គាប់ឱ្យឃុំខ្លួន

ដីកាបង្គាប់ឱ្យឃុំខ្លួនមានចុះនិទ្ទេសដូចតទៅ អត្ដសញ្ញាណរបស់ជនត្រូវចោទ ប្រភេទនេបទលើសដែលចោទប្រកាន់ និងអត្ថបទច្បាប់ដែលកំណត់ និងបង្ក្រាបបទលើសនេះឈោះ និងឋានៈរបស់ចៅក្រមដែលចេញដីកា ។ ដីកា​បង្គាប់ឱ្យឃុំខ្លួនត្រូវមានចុះកាលបរិច្ឆេទ ចុះហត្ថលេខាដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ និងមានបោះត្រា[71] ។

គ. ការអនុវត្ដដីកាបង្គាប់ឱ្យឃុំខ្លួន

ប្រធានពន្ធនាគារ ឬមណ្ឌលឃុំខ្លួនត្រូវតែទទួល និងឃុំខ្លួនបុគ្គលដែលមានដីកាបង្គាប់ឱ្យឃុំខ្លួនរហូតទាល់តែបានទទួលការឱ្យដំណឹងអំពីការដោះលែងឱ្យមានសេរីភាពវិញ ។ ប្រធានពន្ធនាគារឬមណ្ឌលឃុំខ្លួន រក្សាទុកដើមដីកាបង្គាប់ឱ្យឃុំខ្លួន ឬចុងដីកានេះ ដែលបញ្ជាក់ថាត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ដើម[72] ។

VI.            ការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ

៦.១ កាតព្វកិច្ចនៃការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ

ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចដាក់ជនត្រូវចោទ ឱ្យនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការបានគ្រប់ពេលវេលា​ ប្រសិនបើជនត្រូវចោទនេះ ត្រូវបានចោទប្រកាន់អំពីបទលើស ដែលត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ ។ ការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ មានអានុភាពបង្គាប់ជនត្រូវចោទដែលនៅក្រៅឃុំ ឱ្យគោរពកាតព្វកិច្ចមួយ ឬច្រើនដូចតទៅ ៖

១-មិនត្រូវចេញក្រៅព្រំប្រទល់ដែនដីកំណត់ដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ ។

២-មិនត្រូវផ្លាស់បតូរលំនៅឋានដោយគ្មានការអនុញ្ញាតពីចៅក្រមស៊ើបសួរ ។

៣-មិនត្រូវទៅកាន់ទីកន្លែងខ្លះដែលកំណត់ដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ ។

៤-ត្រូវចូលបង្ហាញខ្លួនតាមការកំណត់នៅអង្គភាពនគរបាល ឬកងរាជអាវុធហត្ថដែលចាត់តាំងដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ ។

៥-ត្រូវឆ្លើយតបនឹងការកោះហៅពីគ្រប់បុគ្គលដែលចាត់តាំងដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ ។

៦-ប្រគល់ជូនដល់ការិយាល័យក្រឡាបញ្ជីគ្រប់ឯកសារបញ្ជាក់អំពីអត្ដសញ្ញាណ ។

៧-មិនត្រូវបើកបររថយន្ដ ។

៨-មិនត្រូវទទួល ឬជួបបុគ្គលមួយចំនួន ដែលចង្អុលបង្ហាញដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ ។

៩-ដាក់ប្រាក់ធានាដែលចំនួនប្រាក់ធានា និងថិរវេលាបង់ប្រាក់នេះ ត្រូវបានកំណត់ដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ​ដោយផ្អែកទៅលើធនធានរបស់ជនត្រូវចោទ ។

១០-មិនត្រូវកាន់កាប់ ឬយកតាមខ្លួននូវអាវុធ ។ ត្រូវប្រគល់ជូនដល់ការិយាល័យក្រឡាបញ្ជី នូវអាវុធដែលជនត្រូវចោទកាន់កាប់ ។

១១-ត្រូវប្រគល់ខ្លួនឱ្យពេទ្យពិនិត្យព្យាបាល និងជាយថាហេតុ ដាក់ឱ្យស្ថិតនៅក្រោមរបបព្យាបាលរោគក្នុងមន្ទីរពេទ្យ ។

១២-មិនត្រូវធ្វើសកម្មភាពខាងវិជ្ជាជីវៈខ្លះ ។

ដើម្បីអនុវត្ដចំណុចទី ១២ ខាងលើ ចៅក្រមស៊ើបសួរមិនអាចហាមឃាត់ការអនុវត្ដនូវអាណត្ដិបោះឆ្នោត ឬសកម្មភាពខាងសហជីពបានទេ[73] ។

-អនីតិជនអាយុតិចជាង ១៤ (ដប់បួន) ឆ្នាំ មិនអាចត្រូវដាក់ឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការបានទេ ។

៦.២ ដីកាបង្គាប់ឱ្យដាក់ក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ

ចៅក្រមស៊ើបសួរដាក់ជនត្រូវចោទឱ្យ ស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ តាមគំនិតផ្ដើមផ្ទាល់របស់ខ្លួន ឬតាមសេចក្ដីសន្និដ្ឋានសរុបរបស់ព្រះរាជអាជ្ញា ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរបញ្ជាក់នៅក្នុងដីកាសម្រេចរបស់ខ្លួន អំពីកាតព្វកិច្ចដែលតម្រូវទៅលើជនត្រូវចោទ ។

ដីកាសម្រេចដាក់ខ្លួនឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ ត្រូវជូនដំណឹងក្នុងរយៈពេលយ៉ាងខ្លីបំផុតដល់ព្រះរាជអាជ្ញា និងជនត្រូវចោទ ។ កាលណាចៅក្រមស៊ើបសួរ ដែលទទួលបណ្ដឹងតាមសេចក្ដីសន្និដ្ឋានពីព្រះរាជអាជ្ញា សុំឱ្យដាក់ខ្លួនជនត្រូវចោទ ឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ មិនព្រមសម្រេចតាមការសុំទេចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវចេញដីកាបដិសេធការសុំនេះ ក្នុងរយៈពេល ៥(ប្រាំ) ថ្ងៃ ។ ដីកាសម្រេចនេះត្រូវជូនដំណឹង​​​ក្នុងរយៈពេលយ៉ាងខ្លីបំផុតដល់ព្រះរាជអាជ្ញា ។

ប្រសិនបើចៅក្រមស៊ើបសួរមិនបានសម្រេចក្នុងរយៈពេល ៥ (ប្រាំ) ថ្ងៃទេ ព្រះរាជអាជ្ញាអាចធ្វើពាក្យប្ដឹងទៅសភាស៊ើបសួរ ដែលសម្រេចជំនួសចៅក្រមស៊ើបសួរ[74] ។

ក. ការកែប្រែការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការដោយឯកឯង ដោយចៅក្រម ស៊ើបសួរ

ចៅក្រមស៊ើបសួរ អាចកែប្រែខ្លឹមសារនៃកាតព្វកិច្ច អាចលុបចោល ឬបញ្ចូលកាតព្វកិច្ចបានគ្រប់ពេលវេលា ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរក៏អាចបញ្ចប់ការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការបានដែរ ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរសម្រេចតាមដីកា ដែលត្រូវជូនដំណឹងក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លីបំផុតដល់ព្រះរាជអាជ្ញានិងជនត្រូវចោទ[75] ។

ខ. បណ្ដឹងសុំកែប្រែការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការដោយព្រះរាជអាជ្ញា

ព្រះរាជអាជ្ញា អាចសុំឱ្យលើកលែង ឬកែប្រែការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការបានគ្រប់ពេលវេលា ។ ចៅក្រមស៊ើប​​​សួរត្រូវសម្រេចក្នុងរយៈពេល ៥ (ប្រាំ) ថ្ងៃ ។ ដីកាសម្រេចនេះត្រូវជូនដំណឹងក្នុងរយៈពេលខ្លីបំផុតដល់ព្រះរាជអាជ្ញា ។ ប្រសិនបើចៅក្រមស៊ើបសួរ មិនបានសម្រេចក្នុងរយៈពេលនេះទេ ព្រះរាជអាជ្ញាអាចធ្វើពាក្យសុំទៅសភាស៊ើបសួរ ដែលសម្រេចជំនួសចៅក្រមស៊ើបសួរ ។

ដីកាដែលសម្រេចមិនព្រមធ្វើតាមបណ្ដឹងសុំរបស់ព្រះរាជអាជ្ញា ត្រូវតែមានសំអាងហេតុ[76] ។

គ. បណ្ដឹងសុំកែប្រែការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការដោយជនត្រូវចោទ

-ជនត្រូវចោទអាចធ្វើពាក្យសុំឱ្យលើកលែង ឬកែប្រែការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការបានគ្រប់ពេលវេលា ចៅក្រម ស៊ើបសួរបញ្ជូនពាក្យសុំនេះភ្លាមទៅព្រះរាជអាជ្ញាដើម្បីសុំយោបល់ និងជូនសំណុំរឿងទៅព្រះរាជអាជ្ញាដើម្បីពិនិត្យ។

 -ចៅក្រមស៊ើបសួរសម្រេចយ៉ាងយូរបំផុតក្នុងរយៈពេល ៥(ប្រាំ) ថ្ងៃ គិតពីថ្ងៃបញ្ជូនសំណុំរឿងទៅព្រះរាជអាជ្ញា​ ។​​ដីកាសម្រេចនេះត្រូវជូនដំណឹងក្នុងរយៈពេលយ៉ាងខ្លីបំផុតដល់ព្រះរាជអាជ្ញា និងជនត្រូវចោទ ។

-កាលណាមានពាក្យសុំឱ្យលើកលែង ឬឱ្យកែប្រែការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការបានធ្វើជាថ្មីមុនពេលចៅក្រមស៊ើបសួរ ឬសភាស៊ើបសួរសម្រេចលើពាក្យសុំពីមុននោះ រយៈពេល ៥ (ប្រាំ) ថ្ងៃនេះ ត្រូវចាប់ផ្ដើមគិតពីពេលចេញសេចក្ដីសម្រេចលើពាក្យសុំពីមុន ។ ដីកាដែលសម្រេចមិនព្រមធ្វើតាមពាក្យសុំ ត្រូវតែមានសំអាងហេតុ ។

-ប្រសិនបើចៅក្រមស៊ើបសួរមិនសម្រេចក្នុងរយៈពេល ៥ (ប្រាំ) ថ្ងៃ នេះទេ ជនត្រូវចោទអាចធ្វើពាក្យប្ដឹងទៅសភា​​​ស៊ើបសួរ ដែលសម្រេចជំនួសចៅក្រមស៊ើបសួរ[77] ។

ឃ. ការគេចវេះរបស់ជនត្រូវចោទពីកាតព្វកិច្ចនៃការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ

-ប្រសិនបើជនត្រូវចោទគេចវេះដោយចេតនា ពីកាតព្វកិច្ចត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចសម្រេច​ឱ្យឃុំខ្លួនជនត្រូវចោទបណ្ដោះអាសន្នបាន ទោះបីទោសជាប់ពន្ធនាគារដែលត្រូវរងនោះមានថិរវេលាប៉ុន្មានក៏ដោយ ហើយទោះជាជនត្រូវចោទត្រូវបានឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន អស់រយៈពេលអតិបរមាដែលមានចែងដោយមាត្រា​២០៨ (ថិរវេលានៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នក្នុងបទឧក្រិដ្ឋ) ដល់មាត្រា២១០ (ថិរវេលានៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះ​អា​សន្ន​​នៅក្នុងករណីបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ជាអាទិ៍) មាត្រា ២១៣ (ថិរវេលានៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នក្នុងបទឧក្រិដ្ឋ​ទាក់ទងនឹងអនីតិជនមានអាយុចាប់ពី ១៤ (ដប់បួន) ឆ្នាំ ដល់ក្រោម ១៨ (ដប់ប្រាំបី) ឆ្នាំ) និងមាត្រា២១៤​(ថិរវេលានៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នក្នុងបទមជ្ឈិមទាក់ទងនឹង អនីតិជនមានអាយុចាប់ពី ១៤ (ដប់បួន) ឆ្នាំ ដល់ក្រោម​ ១៨ (ដប់ប្រាំបី) ឆ្នាំ) នៃក្រមនេះ ក៏ដោយ ។

-កាលណាចៅក្រមស៊ើបសួរ សម្រេចថានឹងឃុំខ្ល្ងួនបណ្ដោះអាសន្ន​​ ដោយមូលហេតុខាងលើនេះចៅក្រមស៊ើប

សួរត្រូវជូនដំណឹងដល់ជនត្រូវចោទ និងទទួលការកត់សំគាល់របស់ជននេះ ។ ប្រសិនបើជនត្រូវចោទមានមេធាវីអមនោះ មេធាវីត្រូវជូនមធ្យោបាយការពារកូនក្ដីរបស់ខ្លួន ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរសម្រេចឃុំខ្លួនជនត្រូវចោទ តាមដីកាដែលមានសំអាងហេតុ ។ ដីកាសម្រេចនេះ ត្រូវជូនដំណឹងភ្លាមដល់ព្រះរាជអាជ្ញា និងដល់ជនត្រូវចោទ ។

-ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នដែលសម្រេចតាមមាត្រានេះ មិនអាចឱ្យលើសពី ៤ (បួន) ខែចំពោះនីតិជន និង ​២ (ពីរ) ខែ ចំពោះអនីតិជន[78]។

VII.            ការកោះហៅ និងការជូនដំណឹង

៧.១ រយៈពេលរួម

គ្រប់ថិរវេលាដែលចែងដោយគន្ថីនេះដើម្បីបំពេញកិច្ច ឬទម្រង់ការណាមួយនោះ ត្រូវផុតរលត់នៅថ្ងៃចងក្រោយ​​​​វេលាម៉ោង ២៤ (ម្ភៃបួន) ។ រយៈពេលដែលផុតតាមធមតានៅថ្ងេសោរ៍ថ្ងៃអាទិត្យ ឬថ្ងៃបុណ្យ ត្រូវអូសបន្លាយរហូតដល់ថ្ងៃទីមួយ ដែលបើកធ្វើការវិញ ។

-នៅក្នុងគ្រប់ករណីដែលទាមទារហត្ថលេខា របស់បុគ្គលណាម្នាក់នៅលើកិច្ចណាមួយនោះ ហត្ថលេខានេះ​អាចជំនួសដោយស្នាមម្រាមដៃ កាលណាបុគ្គលនោះមិនចេះចុះហត្ថលេខាទេ[79] ។

ក. របៀបកោះហៅ

-ជនត្រវូ ចោទនៅក្រៅឃុំ ដេមី បណងឹ្ដ រដ្ឋប្បវេណី និង សាក្សី ត្រវូ បានកោះហៅតាមផវ្លូ ប្រៃសណយី តាមផ្លូវរដ្ឋបាល ឬតាមរយៈអង្គភាពនគរបាល ឬកងរាជអាវុធហត្ថ ។

-ការកោះហៅជនត្រូវចោទ ត្រូវធ្វើទៅតាមអាសយដ្ឋានចុងក្រោយបង្អស់ ដែលបានប្រកាសដូចដែលចែងនៅមាត្រា ១៤៣ (ការជូនដំណឹងអំពីការដាក់ឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការពិនិត្យ) នៃក្រមនេះ ។

-ក្នុងករណីចាំបាច់ ការកោះហៅអាចធ្វើតាមគ្រប់មធ្យោបាយ[80] ។

ខ. ការកោះហៅជនត្រូវចោទ ដែលត្រូវបានឃុំខ្លួន

-ជនត្រូវចោទដែលត្រូវបានឃុំខ្លួន ត្រូវកោះហៅតាមរយៈប្រធានពន្ធនាគារ ឬមណ្ឌលឃុំខ្លួន[81] ។

-មេធាវីត្រូវកោះហៅតាមផ្លូវប្រៃសណីយ៍ ឬតាមផ្លូវរដ្ឋបាល ។ ក្នុងករណីចាំបាច់ ការកោះហៅអាចធ្វើបានតាមគ្រប់មធ្យោបាយ ។

-និទ្ទេសនៃការកោះហៅនៅក្នុងសំណុំរឿងវីធីកោះហៅ និង កាលបរិច្ឆេទនៃការកោះហៅ ត្រវូ ចុះនិទ្ទសដោយក្រឡាបញ្ជីនៅក្នុងសណុំរឿង ។

គ. ការជូនដំណឹងអំពីដីកាសម្រេចដល់មេធាវី

នៅរាល់ពេលដែលដីកាត្រូវជូនដំណឹងដល់ជនត្រូវចោទនោះ ចៅក្រមស៊ើបសួរក៏ត្រូវជូនដំណឹងដល់មេធាវីផងដែរ ប្រសិនបើជនត្រូវចោទមានមេធាវីអម ។ នៅរាល់ពេលដែលដីកាត្រូវឱ្យដំណឹងដល់ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីនោះ​ចៅក្រមស៊ើបសួរក៏ត្រូវជូនដំណឹងដល់មេធាវីផងដែរ ប្រសិនបើដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីមានមេធាវីអម[82] ។

ឃ. ការជូនដំណឹងអំពីដីកាសម្រេចដល់ព្រះរាជអាជ្ញា

-ដីការបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ ត្រូវជូនដំណឹងដោយផ្ទាល់មាត់ដល់ព្រះរាជអាជ្ញា ។ ក្រឡាបញ្ជីចុះនិទ្ទេស អំពីកាល​បរិច្ឆេទនៃការជូនដំណឹងនេះ នៅរឹមដីកា ។ ព្រះរាជអាជ្ញាចុះហត្ថលេខា ។

-អគ្គព្រះរាជអាជ្ញាត្រូវបានជូនដំណឹងអំពីដីការបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ ដោយព្រះរាជអាជ្ញាតាមបែបបទដែលអគ្គព្រះរាជអាជ្ញាបានកំណត់[83] ។

ង. ការជូនដំណឹងអំពីដីកាសម្រេចដល់ជនត្រូវចោទ

-ដីការបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ ដែលត្រូចជូនដំណឹងដល់ជនត្រូវចោទ ដែលត្រូវបានឃុំខួ្លនតាមរបៀបដូចតទៅ​ ៖​ ដោយផ្ទាល់មាត់ ឬតាមរយៈប្រធានពន្ធនាគារ ឬមណ្ឌលឃុំខ្លួន ។

-ដីការបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ ដែលត្រូវជូនដំណឹងដល់ជនត្រូវចោទនៅក្រៅឃុំ ដល់ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី និងមេធាវីតាមរបៀបដូចតទៅនេះ ៖ ដោយផ្ទាល់មាត់ តាមផ្លូវរដ្ឋបាល ឬតាមរយៈអង្គភាពនគរបាល ឬកងរាជអាវុធហត្ថ ។

-កាលណាការជូនដំណឹងត្រូវបានធ្វើឡើងដោយផ្ទាល់មាត់ នោះក្រឡាបញ្ជីចុះនិទ្ទេសអំពីការជូនដំណឹងនៅរឹមដីកា ។ ជនត្រូវចោទ ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ត្រូវចុះហត្ថលេខារបស់ខ្លួន ។ នៅក្នុងករណីដទៃទៀត ការជូនដំណឹងត្រូវធ្វើដោយការប្រគល់សេចក្ដីចម្លងដីកា ដោយមានចំណាររបស់អ្នកទទួលថាបានទទួលទុកជាសម្គាល់[84] ។

ច. ការប្រគល់ដីកាកោះហៅ ឬដីកាផ្សេងៗទៀត

គ្រប់មន្ដ្រីរាជការ គ្រប់អាជ្ញាធររដ្ឋបាល គ្រប់នគរបាល ឬកងរាជអាវុធហត្ថ ដែលចៅក្រមស៊ើបសួរសុំឱ្យប្រគល់ដីកាកោះហៅ ឬដីកាផ្សេងៗទៀត ត្រូវតែអនុវត្ដតាមបញ្ជារបស់ចៅក្រមនេះ ។ បុគ្គល អង្គភាព ឬអាជ្ញាធរដែលចៅក្រមស៊ើបសួរចាត់តាំងនោះ ត្រូវតែប្រគល់ដីកាកោះ ឬមានចំណារទទួលនេះ  ត្រូវបង្វិលជូនទៅចៅក្រមស៊ើបសួរក្នុងរយៈពេលយ៉ាងខ្លីបំផុត[85] ។

VIII.            វិធានដោយឡែក

ក. និទ្ទេសដែលត្រូវចុះជាកាតព្វកិច្ចនៅក្នុងកំណត់ហេតុរបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ

-គ្រប់កំណត់ហេតុរបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ ត្រូវតែមានចុះសេចក្ដីដូចតទៅ ៖​ ឈោះរបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ ឈោះ​​ក្រឡាបញ្ចី លេខ ថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំ សំណុំរឿង កាលបរិច្ឆេទនៃដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួរ ប្រភេទនេបទលើស ដែលចង្អុលប្រាប់នៅក្នុងដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួរ កាលបរិច្ឆេទនៃការធ្វើកំណត់ហេតុ ។

-ទំព័រនីមួយៗនៃកំណត់ហេតុត្រូវតែចុះហត្ថលេខាដោយចៅក្រមស៊ើបសួរនិងដោយក្រឡាបញ្ជី។ កំណត់​ហេតុ​​​​​​​​​មិនត្រូវឱ្យមានចន្លោះបន្ទាត់ទេ ។ ការឆូតលុប ឬការយោងត្រូវតែបញ្ជាក់ដោយហត្ថលេខារបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ និងក្រឡាបញ្ជី នៅរឹមទំព័រ[86] ។

ខ. ហត្ថលេខាលើកំណត់ហេតុនៃការចូលខ្លួនជាលើកដំបូង

ទំព័រនីមួយៗនៃកំណត់ហេតុស្ដីពីការចូលបង្ហាញខ្លួនលើកដំបូងដូចមានចែងនៅមាត្រា ១៤៣ (ការជូនដំណឹងអំពីការដាក់ឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការពិនិត្យ) នៃក្រមនេះ ត្រូវចុះហត្ថលេខារបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ ក្រឡាបញ្ជី និងសាមីខ្លួន នៅរឹមទំព័រ ។ កាលណាជនត្រូវចោទបានឆ្លើយ ចម្លើយទាំងនេះត្រូវកត់ត្រាជាលាយលក្ខណអក្សរឱ្យបានត្រឹមត្រូវនៅក្នុងកំណត់ហេតុ[87]។

គ. បណ្ដឹងធ្វើឡើងដោយមេធាវី

គ្រប់ពេលដែលក្រមនេះអនុញ្ញាតឱ្យជនត្រូវចោទជូនពាក្យសុំដល់ចៅក្រមស៊ើបសួរ ពាក្យសុំនេះអាចធ្វើបានដោយមេធាវីរបស់ជនត្រូវចោទ ។ គ្រប់ពេលដែលក្រមនេះអនុញ្ញាតឱ្យដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីជូនពាក្យសុំដល់ចៅក្រមស៊ើបសួរពាក្យសុំនេះ អាចធ្វើបានដោយមេធាវីនៃដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ។ រាល់ពាក្យសុំដោយបុគ្គលដែលស្ថិតនៅក្រៅនីតិវិធីស៊ើបសួរ ឱ្យប្រគល់សងវត្ថុដែលចាប់យកអាចធ្វើបានដោយមេធាវី[88] ។

មេរៀនទី៣

      I.            ដីកាសន្និដ្ឋានស្ថាពររបស់ព្រះរាជអាជ្ញា

កាលណាចៅក្រមស៊ើបសួរយល់ឃើញថា ការស៊ើបសួរបានបញ្ចប់ ចៅក្រមស៊ើបសួរជូនព័ត៌មាននេះដល់ព្រះរាជអាជ្ញា ជនត្រូវចោទ ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី និងមេធាវី ។ ២(ពីរ)ថ្ងៃ ក្រោយមក ចៅក្រមស៊ើបសួរបញ្ជូនសំណុំរឿង​​​ឱ្យព្រះរាជអាជ្ញាពិនិត្យ ។ ប្រសិនបើព្រះរាជអាជ្ញាយល់ឃើញថាចាំបាច់ត្រូវធ្វើកិច្ចស៊ើបសួរតទៅទៀត ព្រះរាជអាជ្ញាត្រូវធ្វើតាមមាត្រា ១៣២ (ការស្នើសុំឱ្យបំពេញកិច្ចដោយព្រះរាជអាជ្ញា) នៃក្រមនេះ ។ ក្នុងរយៈពេល ១៥ (ដប់ប្រាំ)​ថ្ងៃ​ ប្រសិនបើជនត្រូវចោទត្រូវឃុំខ្លួន និង ១ (មួយ) ខែក្នុងករណីដែលជនត្រូវចោទនៅក្រៅឃុំ ព្រះរាជអាជ្ញាបង្វិលសុំណុំរឿងទៅចៅក្រមស៊ើបសួរវិញដោយមានដីកាសន្និដ្ឋានស្ថាពរភ្ជាប់ជាមួយផង ។ ថិរវេលានេះត្រូវគិតពីថ្ងៃដែលព្រះរាជអាជ្ញាបានទទួលសុំណុំរឿង ។

ប្រសិនបើព្រះរាជអាជ្ញាយល់ឃើញដូចចៅក្រមស៊ើបសួរដែរថា ការស៊ើបសួរត្រូវបញ្ចប់នោះព្រះរាជអាជ្ញាធ្វើដីកាសន្និដ្ឋានស្ថាពរជាលាយលក្ខណអក្សរ និងមានសំអាងហេតុ ។ ព្រះរាជអាជ្ញាអាចប្ដឹងសុំឱ្យចៅក្រមស៊ើបសួរសម្រេចបញ្ជូនខ្លួនជនត្រូវចោទ ទៅកាន់តុលាការជំនុំជម្រះ ឬក៏លើកលែងចោទប្រកាន់[89] ។

   II.            ដីកាដំណោះស្រាយ

ចៅក្រមស៊ើបសួរបិទការស៊ើបសួរតាមដីកាដំណោះស្រាយ ។ ដីកានេះអាចជាដីកាបញ្ជូនទៅជំនុំជម្រះ ឬដី​កា​​លើកលែងចោទប្រកាន់ ។

ប្រសិនបើយល់ឃើញថាអំពើនោះ ជាបទឧក្រិដ្ឋ បទមជ្ឈិម ឬបទលហុ ចៅក្រមស៊ើបសួរសម្រេចបញ្ជូនជនត្រូវចោទ ទៅមុខតុលាការជំនុំជម្រះ ។ ដីកាត្រូវរៀបរាប់អំពើដែលត្រូវចោទប្រកាន់និងឈោះបទលើសតាមច្បាប់ ។

ចៅក្រមស៊ើបសួរចេញដីកាលើកលែងចោទប្រកាន់នៅក្នុងករណីដូចតទៅ ៖

១-អំពើប្រព្រឹត្ដិ មិនមែនជាបទឧក្រិដ្ឋ បទមជ្ឈិម ឬបទលហុ ។

២-ជនដែលប្រព្រឹត្ដអំពើនោះនៅតែគេមិនស្គាល់ ។

៣-នាភសតុតាងដាក់បន្ទុកគ្រប់គ្រាន់លើជនត្រូវចោទ ។

ដីកាដំណោះស្រាយជានិច្ចកាលត្រូវតែមានសំអាងហេតុ ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរមិនត្រូវជាប់កាតព្វកិច្ចគោរពតាមដីកាសន្និដ្ឋានស្ថាពររបស់ព្រះរាជអាជ្ញាទេ ។ ដីកាអាចជាដីកាបញ្ជូនទៅតុលាការជំនុំជម្រះចំពោះអំពើមួយចំនួន និងជាដីកាលើកលែងចោទប្រកាន់ចំពោះអំពើដទៃទៀត ។ ដីកាដំណោះស្រាយត្រូវជូនដំណឹងក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លីបំផុត​ដល់​ព្រះរាជអាជ្ញា ជនត្រូវចោទ និងដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី[90] ។

III.            ការប្រគល់វត្ថុដែលចាប់យកឱ្យទៅម្ចាស់ដើមវិញ

នៅក្នុងដីកាដំណោះស្រាយ ចៅក្រមស៊ើបសួរសម្រេចអំពីការប្រគល់សងទៅឱ្យម្ចាស់ដើមវិញនូវវត្ថុដែលចាប់យក ។ បទប្បញ្ញត្ដិនៃកថាខណ្ឌទី ២ មាត្រា១១៩ (អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចបង្គាប់ឱ្យប្រគល់វត្ថុជូនម្ចាស់ដើមវិញ)​ នៃក្រមនេះ ក៏ត្រូវយកមកអនុវត្ដដែរ[91] ។

IV.            សេចក្ដីសម្រេចនៃដីកាដំណោះស្រាយទាក់ទងនឹងការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន និងការ

ត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ

ដីកាដំណោះស្រាយបញ្ចប់ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន ។ ក្នុងករណីនេះបទប្បញ្ញត្ដិនៃមាត្រា ២៧៦ (ការដោះលែងជនត្រូវចោទដែលជាប់ឃុំឱ្យមានសេរីភាព) នៃក្រមនេះ ត្រូវយកមកអនុវត្ដ ។ ប៉ុនែ្ដ តាមសេចកស្ដី ម្រេចដោយឡែកនៃដកីាដំណោះស្រាយ ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចរក្សាជនត្រូវចោទឱ្យនៅជាប់ឃុបំ ណ្ដោះអាសន្ន រហូតដល់ពេលចូលបង្ហាញខួន្លនៅមុខតុលាការ ។ នៅក្នុងដីកានេះ ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវយោងតាមលក្ខខណ្ឌនៃមាត្រា ២០៥​ (មូល​​​ហេតុនៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន) នៃក្រមនេះ ។

សេចក្ដីសម្រេចរក្សាទុកជនត្រូវចោទក្នុងឃុំជាបណ្ដោះអាសន្ន លែងមានអានុភាពក្នុងរយៈពេល៤ (បួន)​ ខែ​ ។​​​ ប្រសិនបើជនត្រូវចោទមិនបានចូលទៅបង្ហាញខ្លួននៅមុខតុលាការក្នុងរយៈពេល ៤ (បួន) ខែនោះទេ ជនត្រូវចោទ​នេះត្រូវបានដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្នដោយឯកឯង ។ ដីកាដំណោះស្រាយបញ្ចប់ការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ ។ កាលណាចៅក្រមស៊ើបសួរបានដាក់កំហិតដល់ជនត្រូវចោទ ឱ្យបង់ប្រាក់ធានា ឱ្យប្រគល់ឯកសារ​​បញ្ជាក់អំពីអត្ដសញ្ញាណ ឬឱ្យប្រគល់អាវុធដែលមិនទាក់ទងនឹងបទលើស ប្រាក់ធានា ឯកសារបញ្ជាក់អំពីអត្ដសញ្ញាណ ឬអាវុធនោះ ត្រូវប្រគល់សងសាមីខ្លួនវិញដោយក្រឡាបញ្ជី ដោយមានបង្កាន់ដៃទទួលដែលចុះហត្ថលេខាដោយជនត្រូវចោទទុកជាសំគាល់ ។ ប៉ុន្ដែ តាមសេចក្ដីសម្រេចដោយឡែកនៃដីកាដំណោះស្រាយ ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចរក្សាទុក

ជនត្រូវចោទឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការត្រតួ ពិនិត្យតាមផូវ្ល តុលាការ រហូតដល់ពេលចូលបង្ហាញខ្លួននៅចំពោះមុខតុលាការ[92] ។

សេចក្ដីសន្និដ្ឋាន

-យោងតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវកន្លងមកអាចឱ្យយើងខ្ញុំយល់ដឹងខ្លះៗអំពីការអនុវត្តច្បាប់ នៅកម្ពុជា ក៏ដូចជានីតិវិធីការស៊ើបសួរ វិធានការនិរន្ដរាយ និងការបិតបញ្ចប់ការស៊ើបសួររបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ ។

-នៅដំណាក់កាលចៅក្រមស៊ើបសួរចាំបាច់ត្រូវតែមានដីកាសម្រេចបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួរ​ ដែលធ្វើឱ្យដោយតំណាងអយ្យការ ឬព្រះរាជអាជ្ញា ទើបចៅក្រស៊ើបសួរអាចធ្វើចំណាត់ការនីតិវិធីស៊ើបសួររបស់ខ្លួនតាមការបង្គាប់បញ្ជា​ ឬការចាត់តាំងរបស់ប្រធាលសាលាដំបូងបាន

-យ៉ាងណាម៉ិញការធ្វើការស៊ើបសួរ នៅដំណាក់កាលចៅក្រមស៊ើបសួរមានភាពប្រទាក់ក្រឡាគ្នាជាហូរហែរ ហើយនីតិវិធីនៅដំណាក់កាលស៊ើបសួរនេះ គឺជាដំណាក់កាលដែលមានភាពសាំញ៉ាំទាមទារឱ្យចៅក្រម ក្រឡាបញ្ជីដែលធ្វើចំណាត់ការរឿងក្ដីនោះតោងពិនិត្យ និងធ្វើការយ៉ាងម៉ត់ចត់ដោយអនុវត្តតាមក្រមព្រហ្មទណ្ឌ និងក្រមនីតិវិធី នៃព្រះរាជាណាក្រកម្ពុជា ដើម្បីស្វែងរកភាពសុក្រិដ្ឋ យុត្តិធម៌ជូនជនរងគ្រោះ ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ក៏ដូចជាជនត្រូវចោទផ្ទាល់ ។

-នីតិវិធីនៃការស៊ើបសួរអាចបើកប្រឆាំងនឹងបុគ្គលម្នាក់ ឬច្រើននាក់ ដោយមានចង្អុលប្រាប់ឈោះនៅក្នុងដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួរ ឬប្រឆាំងនឹងអញ្ញាតជន ចៅក្រមស៊ើបសួរមិនអាចបំពេញកិច្ចស៊ើបសួរណាមួយបាន ដោយនាដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួររបស់ព្រះរាជអាជ្ញាទេ ។

-ករណីនៅដំណាក់កាលស៊ើប ​ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវស៊ើបសួរចំពោះតែអង្គហេតុដែលមានចែងក្នុងដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួររបស់តំណាងអយ្យការតែប៉ុននោះ ប្រសិនបើនៅក្នុងកិច្ចស៊ើបសួរមានលេចអង្គហេតុថ្មីដែលអាចជាបទលើសព្រហ្មទណ្ឌនៅក្នុងពេលស៊ើបសួរចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវជូនព័ត៌មានអំពីអង្គហេតុនេះទៅព្រះរាជអាជ្ញាៗអាចប្ដឹងសុំឱ្យចៅក្រមស៊ើបសួរធ្វើការស៊ើបសួរអំពីអងហេតុថ្មីនោះតាមដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួរបន្ថែម ។

-បើសិនជាករណីពុំមានដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួរបន្ថែមពីតំណាងអយ្យការទេ ចៅក្រមស៊ើបសួរពុំអាចបើការស៊ើបសួរលើអង្គេហេតុថ្មីនោះបានឡើយ ប៉ុន្ដែ ចៅក្រមស៊ើបសួរមិនចាំបាច់សុំដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួរបន្ថែមទេ ប្រសិនបើអង្គហេតុនោះជាស្ថានទម្ងន់ទោសទៅលើអង្គហេតុ ដែលចែងនៅក្នុងដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឱ្យស៊ើបសួរដំបូង ។

-ចៅក្រមស៊ើបសួរត្រូវមានក្រឡាបញ្ជីម្នាក់អមជានិច្ច ។ ក្នុងករណីណាក៏ដោយក្រឡាបញ្ជីមិនអាចបំពេញកិច្ចដែលជាសមត្ថកិច្ចរបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរបានទេ ។

-សំណុំរឿងស៊ើបសួរត្រូវរក្សាទុកដោយក្រឡាបញ្ជី ។ ក្រឡាបញ្ជីចម្លងលិខិតនីមួយៗ នៃសំណុំរឿងតាមលទ្ធភាពដែលអាចធ្វើបាន ។ លិខិតចម្លងនេះត្រូវតែបញ្ជាក់ថា ត្រឹមត្រូវតាមលិខិតដើមដោយក្រឡាបញ្ជី ។ សេចក្ដីចម្លងត្រូវរៀបចំទុកនៅក្នុងសំណុំរឿងបង្ការទុក ។ គ្រប់លិខិតនៃសំណុំរឿង ត្រូវតែបង់លេខដោយក្រឡាបញ្ជីតាមលំដាប់នៃកាលប្បវត្ដិ ។

-សំណុំរឿង និងសំណុំលិខិតដែលបង្ការទុកត្រូវតម្កល់ទុកនៅការិយាល័យក្រឡាបញ្ជី នៅមន្ទីរចៅក្រមស៊ើបសួរ ឬនៅក្នុងបន្ទប់ណាមួយនៃតុលាការដែលមានលក្ខខណ្ឌសន្ដិសុខគ្រប់គ្រាន់ ។ មេធាវី ឬលេខាធិការរបស់មេធាវី ត្រូវបានអនុញ្ញាតដោយចៅក្រមស៊ើបសួរឱ្យធ្វើការថតចម្លងដោយខ្លួនជាអ្នកចេញសោហ៊ុយ និងក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់ក្រឡាបញ្ជី ។

ឯកសារយោង

http://salatraju.com

https://www.postkhmer.com

https://www.rfa.org/khmer

http://kkrhd.blogspot.com

https://konkhmerone.blogspot.com

https://konkhmerone.wordpress.com

https://thestudyheart.blogspot.com

---

[1] មាត្រា ១២២​ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[2] មាត្រា ១២៣​ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[3] មាត្រា ១២៤​ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[4] មាត្រា ១២៥​ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[5] មាត្រា ១២៨​ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[6] មាត្រា ១៣១​ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[7] មាត្រា ១៣២​ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[8] មាត្រា ១៣៣​ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[9] មាត្រា ១៣៤​ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[10] មាត្រា ១៣៨​ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[11] មាត្រា ១៣៩​ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[12] មាត្រា ១៤៥​ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[13] មាត្រា ១៤៧ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[14] មាត្រា ១៤៨ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[15] មាត្រា ១៤៩​ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[16] មាត្រា ១៥០​ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[17] មាត្រា ១៥២​ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[18] មាត្រា ១៥៣​ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[19] មាត្រា ១៥៦ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[20] មាត្រា ១៥៩ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[21] មាត្រា ១៦០ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[22] មាត្រា ១៦១ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[23] មាត្រា ១៦២ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[24] មាត្រា ១៦៣ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[25] មាត្រា ១៦៤ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[26] មាត្រា ១៦៥ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[27] មាត្រា ១៦៦ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[28] មាត្រា ១៧០ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[29] មាត្រា ១៧១ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[30] មាត្រា ១៧២ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[31] មាត្រា ១៧៣ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[32] មាត្រា ១៧៤ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[33] មាត្រា ១៧៥ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[34] មាត្រា ១៧៦ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[35] មាត្រា ១៧៧ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[36] មាត្រា ១៧៩ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[37] មាត្រា ១៨២ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[38] មាត្រា ១៨៣ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[39] មាត្រា ១៨៦ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[40] មាត្រា ១៨៧ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[41] មាត្រា ១៨៨ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[42] មាត្រា ១៩០ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[43] មាត្រា ១៩១ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[44] មាត្រា ១៩២ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[45] មាត្រា ១៩៣ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[46] មាត្រា ១៩៤ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[47] មាត្រា ១៩៦ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[48] មាត្រា ១៩៧ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[49] មាត្រា ១៩៨ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[50] មាត្រា ១៩៩ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[51] មាត្រា ២០០ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[52] មាត្រា ២០១ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[53] មាត្រា ២០២ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[54] មាត្រា ២០៣ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[55] មាត្រា ២០៤ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[56] មាត្រា ២០៥ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[57] មាត្រា ២០៦ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[58] មាត្រា ២០៧ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[59] មាត្រា ២០៨ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[60] មាត្រា ២០៩ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[61] មាត្រា ២១០ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[62] មាត្រា ២១១ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[63] មាត្រា ២១២ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[64] មាត្រា ២១៣ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[65] មាត្រា ២១៤ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[66] មាត្រា ២១៥ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[67] មាត្រា ២១៦ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[68] មាត្រា ២១៧ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[69] មាត្រា ២១៨ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[70] មាត្រា ២២០ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[71] មាត្រា ២២១ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[72] មាត្រា ២២២ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[73] មាត្រា ២២៣ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[74] មាត្រា ២២៦ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[75] មាត្រា ២២៧ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[76] មាត្រា ២២៨ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[77] មាត្រា ២២៩ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[78] មាត្រា ២៣០ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[79] មាត្រា ២៣១ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[80] មាត្រា ២៣២ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[81] មាត្រា ២៣៣ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[82] មាត្រា ២៣៦ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[83] មាត្រា ២៣៧ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[84] មាត្រា ២៣៨ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[85] មាត្រា ២៣៩ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[86] មាត្រា ២៤០ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[87] មាត្រា ២៤១ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[88] មាត្រា ២៤៥ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[89] មាត្រា ២៤៦ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[90] មាត្រា ២៤៧ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[91] មាត្រា ២៤៨ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ

[92] មាត្រា ២៤៩ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ